Το προεδρικό διάταγμα για τα οικόπεδα σε οικισμούς κάτω των 2.000 κατοίκων έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις. Το πρόβλημα όμως δεν έχει τη διάσταση που του έχει δοθεί και αφορά κυρίως τουριστικές περιοχές, στις οποίες όλοι ισχυρίζονται ότι θέλουν να μπει τέλος στην άναρχη δόμηση. Ωστόσο, όταν φτάνουμε στη θέσπιση κανόνων, ξαφνικά θυμούνται όλοι το όμορφο χωριό, στο οποίο δεν έχει χτιστεί νέο σπίτι εδώ και 50 χρόνια! Η πολιτική, όμως, είναι και ζήτημα επικοινωνίας, και στη δημόσια γνώμη καταγράφηκε η εντύπωση ότι στα χωριά τα οικόπεδα μετατρέπονται σε χωράφια. Στο συγκεκριμένο αφήγημα προστέθηκε και μια θεωρία συνωμοσίας, σύμφωνα με την οποία αυτό γίνεται για να αγοράσουν τα χωράφια συγκεκριμένα συμφέροντα. Έτσι, η σύγχυση κορυφώθηκε.
Το προεδρικό διάταγμα προέκυψε από την ανάγκη εναρμόνισης με απόφαση του ΣτΕ, που αποσκοπούσε στη διακοπή της ανεξέλεγκτης δόμησης σε νησιά και τουριστικά ανεπτυγμένες περιοχές. Η κυβέρνηση, προφανώς, δεν επικοινώνησε σωστά τη σχετική ρύθμιση και δεν διευκρίνισε εξ αρχής το πεδίο εφαρμογής της. Οι οριζόντιες λύσεις, χωρίς διακρίσεις και προϋποθέσεις, προκαλούν σύγχυση και αντιδράσεις. Η κυβέρνηση έχει αποτύχει στον τομέα της πολεοδομίας και των όρων δόμησης, με αποτέλεσμα οι αποφάσεις του ΣτΕ να επιβάλουν διαρκώς νέους κανόνες, δημιουργώντας μια εξαιρετικά προβληματική κατάσταση.
Σε μια περίοδο που το κόστος ενοικίου και γενικά στέγασης αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της ελληνικής οικογένειας, το τελευταίο που χρειάζεται είναι αναταραχή στο πολεοδομικό μέτωπο. Είναι απαραίτητο να ξεκαθαρίσει άμεσα το τι μπορεί να χτιστεί, πού και με ποιους όρους. Τα δικαστήρια, προφανώς, δεν είναι πολεοδόμοι, και η οικονομία της χώρας δεν μπορεί να μπλοκάρεται από αποφάσεις που δημιουργούν τετελεσμένα. Η ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος, δηλαδή του ευρύτερου δημόσιου συμφέροντος, θα πρέπει να κυριαρχεί στις νομοθετικές ρυθμίσεις, ώστε να αποφεύγονται απρόοπτα λόγω δικαστικών αποφάσεων που τις κρίνουν αντισυνταγματικές. Το βασικότερο ζήτημα είναι να σταματήσει η πρακτική των εξαιρέσεων και της εκτός σχεδίου δόμησης. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσω της γρήγορης ολοκλήρωσης των εκτάσεων σχεδίων. Όταν η έγκριση ενός σχεδίου πόλης διαρκεί 20 χρόνια και επί σειρά ετών ο καθένας χτίζει ό,τι θέλει, όπου θέλει -είτε αυθαίρετα είτε χρησιμοποιώντας παρεκκλίσεις και άλλα «παραθυράκια»- είναι δύσκολο να μπει τάξη. Μόνο μέσω ορθολογικού σχεδιασμού της επέκτασης χωριών και πόλεων θα καλυφθούν οι ανάγκες στέγασης αλλά και τουριστικής ανάπτυξης.
panagopg@gmail.com
