Το κλίμα είναι βαρύ για την κυβέρνηση και αυτό αναμένεται να αποτυπωθεί και στις δημοσκοπήσεις του Σεπτεμβρίου. Οι εξαγγελίες της ΔΕΘ για φοροελαφρύνσεις και επιδόματα δεν φαίνονται ικανές να ανατρέψουν την εικόνα που έχει διαμορφωθεί, και αυτό το αντιλαμβάνονται πλέον και οι περισσότεροι κυβερνητικοί παράγοντες.
Η ακρίβεια σε τρόφιμα και στέγαση, η υπόθεση του ΟΠΕΚΕΠΕ, η αίσθηση ότι μια μικρή ομάδα κάνει πλιάτσικο στην οικονομία και τους ευρωπαϊκούς πόρους, η αυξημένη ανασφάλεια στα εθνικά θέματα και η έλλειψη οράματος και προοπτικής έχουν αποδυναμώσει πλήρως το κυβερνητικό αφήγημα. Τελευταία ελπίδα, η αναβίωση διλημμάτων του παρελθόντος και η επιστροφή σε μια ξεπερασμένη από τα γεγονότα αντιπαράθεση.
Η αντιπολίτευση παραμένει κατακερματισμένη, χωρίς κανένα κόμμα να φαίνεται πως αναπτύσσει δυναμική. Οι φήμες για νέα κόμματα από πρώην πρωθυπουργούς φρενάρουν πιθανές δυναμικές και οδηγούν σε εκτιμήσεις ότι ο κατακερματισμός του πολιτικού συστήματος θα ενταθεί. Οδηγούμαστε με ταχύτητα σε κομματικά ποσοστά κάτω από 20%, κάτι που είχε συμβεί και στις εκλογές του Μαΐου το 2012. Την επόμενη περίοδο, και μέχρι την άνοιξη, είναι προφανές ότι θα δημιουργηθεί ένα νέο κομματικό παζλ.
Ακόμα και με τα σημερινά κόμματα και τα δημοσκοπικά ποσοστά είναι πλέον σαφές ότι ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης δεν θα έχει κανέναν σύμμαχο για κυβέρνηση την επόμενη ημέρα. Έχει δημιουργηθεί ένα μέτωπο εναντίον του, το οποίο κάθε μέρα που περνά βαθαίνει και γίνεται πιο ακραίο. Το γεγονός αυτό θέτει ήδη στο επίκεντρο της συζήτησης τη δυνατότητα συγκρότησης κυβέρνησης την επόμενη ημέρα με πρωθυπουργό νέο πρόσωπο. Αντιλαμβάνεται ο καθένας ότι κανένας δεν πρόκειται να στηρίξει ένα πρόσωπο, που δεν έχει προοπτική να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο.
Το ερώτημα που υπάρχει πλέον -αν και δεν διατυπώνεται ευθέως- είναι τι θα κάνει ο πρωθυπουργός αν, μετά και από την τελευταία ζαριά της ΔΕΘ, δεν διαφαίνεται αυτοδυναμία, η οποία είναι και η μόνη συνθήκη που μπορεί να τον κρατήσει στη θέση του. Θα πάει σε εκλογές ως αρχηγός γνωρίζοντας ότι δεν μπορεί να είναι πρωθυπουργός; Θα διακινδυνεύσει να γράψει μια συντριπτική προσωπική ήττα ή θα παραδώσει την ηγεσία της Ν.Δ. σε άλλο πρόσωπο, μένοντας στη θέση του μέχρι να εξαντλήσει τη θητεία του ή έστω μέχρι του χρόνου τον Σεπτέμβρη; Θα προσπαθήσει να ελέγξει τις εξελίξεις ή θα αφήσει τα πράγματα να εξελιχθούν και όπου βγει;
Οι εξελίξεις στο εσωτερικό της Ν.Δ. θα καθορίσουν και τη στάση παραγόντων, όπως οι πρώην πρωθυπουργοί Κώστας Καραμανλής και Αντώνης Σαμαράς. Αν φανεί ότι θα υπάρξει αλλαγή ηγεσίας, προφανώς και δεν θα προχωρήσουν νέα κομματικά σχήματα, όπως φημολογείται, αλλά θα δοθεί μάχη για να εκλεγεί πρόσωπο της δικής τους επιρροής. Η πιθανή αλλαγή ηγεσίας -και ανάλογα με το ποια κατεύθυνση αυτή θα έχει- ανοίγει ή κλείνει προοπτικές για κόμματα που προσδοκούν ψηφοφόρους δεξιά της Ν.Δ., και βέβαια στον χώρο του Κέντρου, όπου παραδοσιακά κρίνεται η πρωτιά των κομμάτων στις εκλογές.
Στον χώρο της αντιπολίτευσης, η πιθανολογούμενη επανεμφάνιση του πρώην πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα δημιουργεί νέες ισορροπίες, οι οποίες βεβαίως δεν μπορούν να προσδιοριστούν για πολλούς και διαφορετικούς λόγους. Η πολυδιάσπαση του παλιού ΣΥΡΙΖΑ και οι πληγές που έχουν ανοίξει δεν επουλώνονται εύκολα, ούτε αθροίζονται εύκολα τα σημερινά ποσοστά. Το νέο αφήγημα και τα πρόσωπα που θα παρουσιαστούν είναι ακόμα άγνωστα, και εκεί προφανώς θα κριθεί το αν θα υπάρξει δυναμική ή αν θα υπάρξει απλώς μια μικρή συνένωση των συντριμμιών του παλιού ΣΥΡΙΖΑ, η οποία δεν τρομάζει κανέναν και μάλλον δίνει πολιτικό οξυγόνο σε όσους αναδείχθηκαν μέσα από το παλαιό αντι-ΣΥΡΙΖΑ μέτωπο.
Όπως αναμενόταν, οι εβδομάδες του φθινοπώρου θα είναι ιδιαίτερα πυκνές πολιτικά και θα καθορίσουν την πολιτική ζωή της επόμενης περιόδου. Η δημιουργία μετώπου κατά του Κυριάκου Μητσοτάκη από όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης, αλλά και η αίσθηση στην κοινωνία, είναι το πρώτο και βασικό στοιχείο που θα καθορίσει τις εξελίξεις. Την ίδια ώρα, η δημιουργία νέων κομμάτων και η επανεμφάνιση πολιτικών προσώπων του παρελθόντος θα κάνει ακόμα πιο δύσκολη και απρόβλεπτη τη συγκρότηση κυβερνήσεων συνεργασίας. Τα πάντα είναι πλέον ανοιχτά και μπορούν να συμβούν -και μάλιστα σε μια περίοδο ευρωπαϊκών και παγκόσμιων ανακατατάξεων και διευθετήσεων.
panagopg@gmail.com
