Οι δημοτικές αρχές φαίνεται πως βολεύονται πίσω από τον κανονισμό «πρότυπο» λειτουργίας των δημοτικών συμβουλίων, που περιορίζει τον διάλογο και φιμώνει ουσιαστικά την κριτική των μειοψηφιών. Με τη στάση τους αποδεικνύουν ότι δεν αντέχουν την αντίθετη άποψη και τρέμουν την αντιπαράθεση, ακόμα και όταν αυτή δεν παίρνει ακραία χαρακτηριστικά. Η επιλογή αυτή δεν είναι απλώς δείγμα αδυναμίας· είναι κραυγαλέα ομολογία ανεπάρκειας και βαθιάς ανασφάλειας. Μόνο ο ανεπαρκής αποφεύγει τον ανοιχτό διάλογο και μόνο ο ανασφαλής σπεύδει να φιμώσει τις ενοχλητικές ερωτήσεις και παρατηρήσεις της αντιπολίτευσης.

Η τοπική αυτοδιοίκηση δεν μπορεί να είναι τσιφλίκι λίγων, που βρέθηκαν συγκυριακά σε θέσεις ευθύνης. Οι τοπικές υποθέσεις απαιτούν διάλογο, σύγκρουση απόψεων και συμμετοχή όλων των δυνάμεων. Χρειάζονται αντιπαράθεση, που θα οδηγεί σε σύνθεση και κινητοποίηση. Όσοι πιστεύουν ότι οι πλειοψηφίες είναι οι «σοφοί» και οι μειοψηφίες οι «άσχετοι», καταδικάζουν τις περιοχές τους στη στασιμότητα. Με τέτοιες αντιλήψεις καμία κοινωνία δεν μπορεί να πάει μπροστά.

Η πραγματικότητα είναι σκληρή: Τα τελευταία χρόνια οι περισσότερες δημοτικές αρχές λειτουργούν με καθεστωτική νοοτροπία. Δεν αρκούνται απλώς σε μια λαθεμένη αντίληψη «εμείς και οι άλλοι», αλλά θεωρούν ότι η εξουσία τούς δίνει το δικαίωμα να κάνουν ό,τι θέλουν. Αυτή η λογική δεν είναι μόνο επικίνδυνη· είναι βέβαιο ότι αργά ή γρήγορα θα οδηγήσει σε αποκαλύψεις, που θα εκθέσουν ανεπανόρθωτα πρόσωπα και πρακτικές. Όπως ακριβώς συνέβη στον χώρο των αγροτικών επιδοτήσεων, όπου οι πλασματικές δηλώσεις για επιδότηση θεωρούνταν αυτονόητες, μέχρι να πέσει η μάσκα και να φανεί το πραγματικό πρόσωπο της διαφθοράς, έτσι κινδυνεύει να συμβεί και με τις υποθέσεις της αυτοδιοίκησης. Οι ενδείξεις υπάρχουν, καταγράφονται σε εκθέσεις επιτροπών διαφάνειας και παρατηρήσεις ελεγκτών, αλλά συστηματικά θάβονται και ξεχνιούνται.

Η αυτοδιοίκηση δεν έχει καμία ανάγκη από φίμωση του διαλόγου και κουκούλωμα στη διαφάνεια. Το ακριβώς αντίθετο: Χρειάζεται περισσότερη συμμετοχή, πιο ανοιχτή συζήτηση και αληθινό έλεγχο. Οι συνεδριάσεις του δημοτικού συμβουλίου δεν είναι χαμένος χρόνος, αλλά το θεμέλιο της δημοκρατίας στην τοπική εξουσία. Η κριτική, όσο σκληρή κι αν είναι, αποτελεί οξυγόνο δημιουργίας. Αναγκάζει την εξουσία να βελτιώνεται και να λογοδοτεί. Όσοι εμφανίζονται ως «αλάνθαστοι ηγέτες» που δεν απολογούνται ποτέ, δεν είναι απλώς αλαζόνες· είναι ο πραγματικός κίνδυνος για τη δημοκρατία.

panagopg@gmail.com