Η γεύση, το άρωμα και τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά του το ξεχώριζαν διεθνώς, ακόμη και σε δύσκολες χρονιές. Σήμερα, όμως, αυτή η ταυτότητα απειλείται. Ο δάκος και -πιο ύπουλα- το γλοιοσπόριο δοκιμάζουν την αντοχή των ελαιώνων και την υπομονή των παραγωγών.
Για τον δάκο έχουν γραφτεί τόμοι και έχουν ακουστεί όλα τα παράπονα που μπορεί να χωρέσει μια περιφέρεια. Για το γλοιοσπόριο, αντίθετα, επικρατεί σχεδόν σιωπή -μια ιδιότυπη ομερτά, που δείχνει πόσο απροετοίμαστοι ήμασταν για τη νέα αυτή απειλή. Στη Μεσσηνία οι πρώτες ισχυρές αναφορές για ζημιές από γλοιοσπόριο καταγράφονται την τελευταία δεκαετία, σε συνάφεια με τις εξάρσεις που τεκμηριώνονται στην Πελοπόννησο από το 2015-2016 και μετά. Η ασθένεια ευνοείται από φθινοπωρινές βροχές, υψηλή σχετική υγρασία και ήπιες θερμοκρασίες· γι’ αυτό και, σύμφωνα με τοπικές παρατηρήσεις, αρχικά προβλημάτισε περισσότερο σε υγρές και παράκτιες ζώνες και σταδιακά εμφανίζεται και σε πιο εσωτερικές περιοχές, όπου μέχρι πρόσφατα οι ελαιώνες θεωρούνταν ασφαλείς. Το γεγονός ότι έχει εγκατασταθεί σχεδόν παντού δείχνει πως η κλιματική μεταβολή δεν είναι θεωρητική υπόθεση, αλλά πραγματικότητα που ήδη γράφει ιστορία πάνω στα δέντρα μας.
Η εξάπλωση του γλοιοσπορίου είναι, πρωτίστως, συνέπεια της κλιματικής αλλαγής. Όμως υπάρχει και μια ανθρώπινη παράμετρος που επιτείνει το πρόβλημα: η υπεράρδευση. Πολλοί υπερήλικες καλλιεργητές, μη έχοντας ενημέρωση από την Πολιτεία, ποτίζουν τις ελιές σαν να είναι ντομάτες, πιστεύοντας ότι το νερό μόνο καλό κάνει. Η λανθασμένη άρδευση (χωρίς προγραμματισμό, σε λάθος εποχή ή με λάθος τρόπο) δημιουργεί ευνοϊκό μικροκλίμα για την ανάπτυξη μυκήτων. Έτσι, η άρδευση -που θα μπορούσε να είναι ευλογία για την απόδοση και την ανθεκτικότητα των δέντρων- μετατρέπεται σε κατάρα. Το νερό ενισχύει τη ζωηρότητα του φυτού, αλλά μαζί και την ευπάθειά του στο γλοιοσπόριο.
Και όταν η άγνοια γίνεται σύμμαχος της κλιματικής πίεσης, μαζί με την παραγωγή κινδυνεύει να χαθεί κι ένα κομμάτι από τη συλλογική ταυτότητα της μεσσηνιακής ελιάς.
