Τα μέτρα που ανακοινώθηκαν στη ΔΕΘ από την κυβέρνηση δεν απέδωσαν τα αναμενόμενα πολιτικά οφέλη και αυτό καταγράφηκε και στις δημοσκοπήσεις. Η αντεπίθεση όμως συνεχίζεται με «μεταγραφές αεροδρομίου» και χρήση όλων των επικοινωνιακών όπλων, προκειμένου στις δημοσκοπήσεις η πρόθεση ψήφου να διατηρηθεί πάνω από 20% και να αποφευχθεί η ψυχολογική κατάρρευση.
Να σημειώσουμε εδώ ότι τη μεγαλύτερη σημασία στις δημοσκοπήσεις έχει η πρόθεση ψήφου. Αν κάποιος τη δει στο ±3% του στατιστικού λάθους, μπορεί να καταλάβει πολλά για τη δυναμική των κομμάτων και το πού βρίσκεται το πολιτικό κλίμα. Η εκτίμηση ψήφου, που προβάλλεται περισσότερο, είναι σε μεγάλο βαθμό παραπλανητική και αξίζει να σημειώσουμε ότι στις πρόσφατες ευρωεκλογές έπεσε έξω σχεδόν 10 ποσοστιαίες μονάδες.
Το κλίμα για την κυβέρνηση δεν είναι καλό και καταβάλλεται κάθε δυνατή προσπάθεια για να αποτραπεί η κατάρρευση. Αυτή είναι η πραγματική αποτύπωση της πολιτικής συγκυρίας. Η αδυναμία συγκράτησης της ακρίβειας και η αύξηση του πληθωρισμού πολύ πάνω από τον μέσο όρο των χωρών της Ε.Ε. αποτελούν τη βασική αιτία δυσαρέσκειας. Το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ και η γενικότερη αίσθηση ότι διάφορες ομάδες λυμαίνονται το δημόσιο χρήμα, ενισχύουν την οργή. Η παλαιοκομματική λειτουργία σε όλα τα επίπεδα και η πεποίθηση ότι για κάποιους τα πάντα γίνονται, ενώ για τους υπόλοιπους δεν υπάρχει προοπτική, έχουν φουντώσει την αγανάκτηση στους νέους, που συνεχίζουν να ψάχνουν λύσεις εκτός χώρας.
Τα συγκεκριμένα προβλήματα δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν με κινήσεις εντυπωσιασμού. Η επικοινωνία δεν πληρώνει τον λογαριασμό στο σούπερ μάρκετ και η αίσθηση ότι δεν κυριαρχεί η ηθική στη διαχείριση του δημόσιου χρήματος και η αξιοκρατία για ίσες ευκαιρίες στους πολίτες φουντώνει την αγανάκτηση. Η προσπάθεια συμψηφισμών, οι βουτιές στο παρελθόν και το επιχείρημα ότι «αυτά πάντα γίνονταν» ή αποτελούν «χρόνιες παθογένειες» στήνουν προσωρινό ανάχωμα στη φθορά της κυβέρνησης, αλλά βουλιάζουν το σύνολο του πολιτικού κόσμου στην ανυποληψία.
Η πολυδιάσπαση του πολιτικού συστήματος δεν προέκυψε τυχαία. Η απογοήτευση μεγάλου μέρους των πολιτών, οι οποίοι όχι απλώς δεν περιμένουν τίποτα από την πολιτική και τους πολιτικούς, αλλά είναι πεπεισμένοι ότι όσα συμβαίνουν στην πολιτική ζωή του τόπου δεν τους αφορούν, είναι πλέον μια ανησυχητική πραγματικότητα. Η συγκεκριμένη συνθήκη βολεύει αφενός αυτούς που πουλούν ψεκασμένες θεωρίες συνωμοσίας και αφετέρου όσους θέλουν να παρουσιάζονται ως η μοναδική σταθερά σε ένα σύστημα που απειλεί να οδηγήσει τη χώρα στην απόλυτη παραφροσύνη.
Η μάχη μεταξύ «πολιτικής παραφροσύνης» και «συστημικής λογικής» είναι πλέον αμφίρροπη και αυτό έχει ήδη καταγραφεί σε μια σειρά από χώρες. Όσοι νομίζουν ότι αυτά που έχουν συμβεί στο πολιτικό σύστημα των ΗΠΑ είναι μια στιγμιαία ή συγκυριακή εξέλιξη, κάνουν λάθος. Οι αποκλεισμένοι και οι ανασφαλείς πολίτες αναζητούν λύσεις εκτός δομημένου πλαισίου. Οι ακραίες φωνές ενοχοποιούν το διαφορετικό και στρέφουν με ευκολία τη συζήτηση σε άλλο πεδίο βάζοντας δασμούς, κυνηγώντας μετανάστες και τις λεγόμενες Woke ατζέντες, γιατί προφανώς δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα στην οικονομία.
Η ελληνική πολιτική ζωή, όπως επανειλημμένα έχει αναφερθεί, έχει μπει σε μια νέα φάση. Το πόσο θα αντέξει η κυβέρνηση θα εξαρτηθεί από το μέγεθος των αποκαλύψεων σε ανοιχτές υποθέσεις. Δεν έχει πλέον την πρωτοβουλία των κινήσεων και δυσκολεύεται να χτίσει ισχυρή γραμμή άμυνας. Στον χώρο της αντιπολίτευσης, αν δεν δημιουργηθούν νέοι σχηματισμοί -κάτι που συζητείται αλλά δεν είναι και τόσο εύκολο όσο κάποιοι νομίζουν- που θα συνενώσουν δυνάμεις και θα δημιουργήσουν ρεύμα αποδοχής, οι επιλογές είναι πολύ συγκεκριμένες.
Τα κόμματα που κινούνται δεξιά της Ν.Δ. δύσκολα θα ενοποιηθούν, ενώ δεν διαφαίνεται σχήμα ή πρόσωπο που θα εκφράσει την κυρίαρχη σε Ε.Ε. και ΗΠΑ ρητορική, που παίρνει πλειοψηφικά χαρακτηριστικά. Στον χώρο της Αριστεράς τα πράγματα είναι ακόμα πιο δύσκολα τόσο για λόγους ευρύτερης πολιτικής δυναμικής των ιδεών όσο και των ειδικών συνθηκών στην ελληνική ανθρωπογεωγραφία της. Το χάσμα που έχει ανοίξει από την πολυδιάσπαση του ΣΥΡΙΖΑ δύσκολα κλείνει σε επίπεδο προσώπων, ενώ υπάρχει πλέον τεράστια απόσταση και σε επίπεδο πολιτικών αντιλήψεων.
Το ΠΑΣΟΚ έχει επιλέξει να παίξει τον ρόλο της «σοβαρής θεσμικής αντιπολίτευσης», προσδοκώντας να αποτελέσει εναλλακτική δελεαστική πρόταση για τους πολίτες που φοβούνται τις αντισυστημικές μεγαλοστομίες και τις ψεκασμένες προσεγγίσεις. Η παρουσία Ανδρουλάκη στη ΔΕΘ υπηρέτησε το συγκεκριμένο σχέδιο και φαίνεται πως κέντρισε το ενδιαφέρον πολιτών, που κινούνται στον μεσαίο πολιτικό χώρο και έχουν απογοητευτεί από τη Ν.Δ. Η εσπευσμένη κίνηση Μητσοτάκη με την επίσημη ένταξη Λοβέρδου στη Ν.Δ μόνο τυχαία δεν είναι.
Το αφήγημα της «συστημικής εναλλακτικής» από μόνο του δεν είναι αρκετό και είναι εξαιρετικά εύθραυστο όταν τεθούν τα διλήμματα της κυβερνησιμότητας της χώρας. Μπορεί όμως να αποτελέσει, στο τέλος του δρόμου, τη μοναδική εναλλακτική λύση ανάγκης, που θα συσπειρώσει το αίτημα για αλλαγή κυβέρνησης χωρίς να διακινδυνεύσει η σταθερότητα της χώρας. Είμαστε στην αρχή ενός νέου πολιτικού περιβάλλοντος, που κανείς δεν μπορεί να προβλέψει σε τι κυβερνητικό σχήμα θα οδηγήσει.
panagopg@gmail.com
