Η παραγωγή κορινθιακής σταφίδας και σύκων έχει μειωθεί σε τέτοιο βαθμό, ώστε να τίθεται πλέον ζήτημα ύπαρξής τους, έστω μουσειακά, σε λίγα χρόνια στη Μεσσηνία. Τα δύο παραδοσιακά προϊόντα της καλοκαιρινής συγκομιδής, που λειτουργούσαν παράλληλα και συμπληρωματικά με το ελαιόλαδο, έχουν εδώ και χρόνια εγκαταλειφθεί από τους αγρότες. Δεν πρόκειται για κάτι άγνωστο· απλώς πλέον αποτυπώνεται με αριθμούς η δραματική συρρίκνωσή τους, καθώς και ο ρόλος που παίζουν στο εισόδημα των παραγωγών και συνολικά στην οικονομία της περιοχής.
Η επιλογή να επικεντρωθούν όλοι στην ελαιοκαλλιέργεια έχει βέβαια λογική, τόσο οικονομική όσο και δημογραφική. Η ελαιοκαλλιέργεια επιλέχθηκε ως πιο προσοδοφόρα, γι’ αυτό και οι σταφιδαμπελώνες και οι συκεώνες αντικαταστάθηκαν από ελιές. Η κορινθιακή σταφίδα έχει υψηλά καλλιεργητικά έξοδα, απαιτεί πολλά εργατικά χέρια και είναι ένα προϊόν που δεν έχει πια τη ζήτηση που είχε στο παρελθόν. Έχει μειωθεί η ζήτησή της και, κατ’ επέκταση, η τιμή της. Αντίστοιχα, η παραγωγή ξερών σύκων χρειάζεται αρκετά εργατικά χέρια για τη συγκομιδή, την ξήρανση και τη διαλογή, τα οποία δεν είναι εύκολο να εξασφαλιστούν, με αποτέλεσμα να αυξάνεται το κόστος παραγωγής. Παράλληλα, η διάθεση του προϊόντος, ακόμη και στις μικρές πλέον ποσότητες που παράγονται, δεν εξασφαλίζει εισόδημα που να την καθιστά ελκυστική.
Η εγκατάλειψη αυτών των παραδοσιακών προϊόντων αποτελεί, εκ πρώτης όψεως, μια ορθολογική επιλογή από τους γηρασμένους αγρότες. Στην ύπαιθρο της Μεσσηνίας δεν υπάρχουν πλέον οικογένειες αγροτών που να μπορούν, με προσωπική εργασία και μερικά μεροκάματα, να διατηρήσουν αυτές τις καλλιέργειες. Αυτό είναι το βασικό στοιχείο που καθορίζει την επιλογή της εγκατάλειψης, σε συνδυασμό με το ποιο είναι τελικά το οικονομικά συμφέρον. Κανένας δεν παράγει προϊόντα, επειδή έτσι γινόταν παλιά· τα παράγει για να έχει το μεγαλύτερο δυνατό οικονομικό όφελος.
Είναι κρίσιμο να καταλάβουμε γιατί εγκαταλείφθηκαν οι συγκεκριμένες καλλιέργειες, ώστε να αντιληφθούμε και το μέγεθος του κινδύνου, στον οποίο έχει εκτεθεί η τοπική οικονομία. Η εξάρτησή της από τη μονοκαλλιέργεια της ελιάς αποτελεί έναν τεράστιο κίνδυνο, που έχει επισημανθεί πολλές φορές. Η γήρανση του πληθυσμού και η έλλειψη εργατικών χεριών δυσχεραίνουν τη δυνατότητα αναδιάρθρωσης καλλιεργειών και διατήρησης ικανοποιητικού εισοδήματος στον αγροτικό τομέα. Η κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στην τοπική οικονομία μοιάζει με ισορροπία σε τεντωμένο σκοινί. Δυστυχώς, ελάχιστοι κατανοούν πόσο κρίσιμη είναι η κατάσταση και ακόμη λιγότεροι ενδιαφέρονται πραγματικά για το τι θα γίνει πέρα από τον εκλογικό κύκλο και τη βραχύβια παρουσία τους σε θέσεις ευθύνης.

panagopg@gmail.com