Το πρόβλημα στη διαχείριση κοινοτικών επιδοτήσεων στους αγρότες ήταν εδώ και πολύ καιρό γνωστό. Μόνο τυχαίο δεν είναι το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια έχουν αλλάξει 6 πρόεδροι στον ΟΠΕΚΕΠΕ. Είναι επίσης γνωστό ότι μεγάλο κομμάτι από τις επιδοτήσεις απορροφούν οι εταιρείες «τεχνικών συμβούλων» και διάφορων άλλων παρόχων, που συμπληρώνουν τις δηλώσεις των αγροτών. Η κατάσταση αυτή ήταν γνωστή, αλλά κανένας δεν ήθελε να την αλλάξει, γιατί μέσα από τον συγκεκριμένο τρόπο διαχείρισης στηρίζεται και λειτουργεί ένα ολόκληρο σύστημα, πολλαπλώς χρήσιμο.
Τα τελευταία δύο χρόνια το σύστημα διανομής επιδοτήσεων στη χώρα τέθηκε υπό ευρωπαϊκή επιτήρηση, μετά από καταγγελίες μέσα από τον ΟΠΕΚΕΠΕ. Οι πρώτοι έλεγχοι αποκάλυψαν την υπόθεση της απάτης με τα βοσκοτόπια. Πολλοί πιστεύουν ότι αυτό είναι μόνο η αρχή και εκφράζονται φόβοι ότι υπάρχουν και άλλες θολές υποθέσεις. Η κυβέρνηση προσπάθησε να υποβαθμίσει την υπόθεση και υποσχέθηκε διαφάνεια και για τον σκοπό αυτό τοποθέτησε μάλιστα και πρώην δικαστικό στη θέση του προέδρου του ΟΠΕΚΕΠΕ. Πίστευαν ότι θα γίνει ο καταλογισμός των ποσών για τα βοσκοτόπια και με ένα "μερεμέτι" διακήρυξης καλών προθέσεων θα συνεχιστεί η λειτουργία του συστήματος.
Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία είχε όμως άλλη άποψη και με την επιχείρηση κατάσχεσης εγγράφων και στοιχείων την περασμένη εβδομάδα στον ΟΠΕΚΕΠΕ άλλαξε τα δεδομένα. Η κατάσταση ξέφυγε από τον έλεγχο, ενώ οι απειλές για μήνυση κατά του Ευρωπαίου εισαγγελέα από τον -πρώην πλέον- πρόεδρο του ΟΠΕΚΕΠΕ έβαλαν φωτιά στα τόπια! Το σύστημα διαχείρισης επιδοτήσεων στη χώρα, μετά από αυτά, δεν είναι απλώς υπό επιτήρηση από την Ε.Ε., αλλά υπό εξονυχιστικό έλεγχο.
Ο ΟΠΕΚΕΠΕ προφανώς και θα σταματούσε να λειτουργεί -λόγω των ελέγχων- και η κυβέρνηση, κάνοντας την ανάγκη φιλοτιμία, ανακοίνωσε την ένταξη του συστήματος επιδοτήσεων στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ). Είναι προφανές ότι οι Ευρωπαίοι, για να ξαναδώσουν επιδοτήσεις στη χώρα, ζήτησαν τη διαχείρισή τους μέσα από ανεξάρτητη αρχή, γιατί δεν έχουν εμπιστοσύνη στις κυβερνητικές υπηρεσίες και το πολιτικό προσωπικό του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης.
Η δημιουργία νέας Ανεξάρτητης Αρχής Πληρωμής Επιδοτήσεων, όπως θα ήταν το λειτουργικώς ορθό, θα απαιτούσε χρόνο και στελέχωση, ενώ η ΑΑΔΕ έχει την εμπειρία να το κάνει σχετικά γρήγορα. Άλλωστε, τεχνικά η υποβολή των δηλώσεων μέσω της ΑΑΔΕ ήταν έτοιμη. Απλώς, για λόγους που έχουν να κάνουν με τη συντήρηση του δικτύου των συμβούλων, δεν ενεργοποιούνταν και δεν γινόταν φιλική και άμεση προς τους πολίτες. Όπως και άλλη φορά έχουμε επισημάνει, όταν η συντριπτική πλειοψηφία των δηλώσεων δεν έχει μεταβολές, το να πληρώνει κάθε χρόνο ο αγρότης «υπηρεσία κατάθεσης» είναι παράλογο. Σε κάθε περίπτωση αντιλαμβάνεται ο καθένας ότι η έγκαιρη και ορθή καταβολή των επιδοτήσεων τουλάχιστον για φέτος είναι ζητούμενο.
Την περασμένη εβδομάδα επισημαίναμε ότι με αυτό το σύστημα καταβολής επιδοτήσεων και ενισχύσεων υπάρχει κίνδυνος να χαθεί και η νέα ΚΑΠ και τα όποια θετικά έχει αυτή για την ενίσχυση του αγροτικού τομέα της χώρας. Το πέρασμα των επιδοτήσεων στην ΑΑΔΕ από μόνο του δεν λέει και πολλά πράγματα, αν δεν συνδυαστεί και με την απελευθέρωση των επιδοτήσεων από τον μηχανισμό διαχείρισής τους. Αν συνεχίσει η επεξεργασία των δηλώσεων και η υποβολή τους να αποτελεί αντικείμενο εκμετάλλευσης των πόρων που προβλέπονται για τους αγρότες, δεν πρόκειται να μπει τέλος στη σπατάλη ευκαιριών.
Η κατάργηση του ΟΠΕΚΕΠΕ θα πρέπει να συνδυαστεί και με την κατάργηση όλου του συστήματος διαχείρισης των επιδοτήσεων που έχει στηθεί. Η χώρα χρειάζεται ένα απλό και κατανοητό σύστημα, όπου η δήλωση θα γίνεται από τον αγρότη απευθείας, θα διασταυρώνεται άμεσα η εγκυρότητά της και θα κατατίθενται στο λογαριασμό του, χωρίς παρακρατήσεις για «παροχή υπηρεσιών», τα χρήματα που δικαιούται.
Η έρευνα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας φαίνεται πως οδήγησε στην κατάρρευση ενός συστήματος, που παρασιτούσε από τις επιδοτήσεις των αγροτών. Οι θεσμοί, όταν λειτουργούν, επιφέρουν αποτελέσματα και αναγκάζουν την πολιτική ηγεσία να δει αυτά που επιμελώς σκέπαζε κάτω από το χαλάκι, γιατί έτσι εξυπηρετούνταν κομματικοί και άλλοι στόχοι. Το πρόβλημα στη χώρα είναι ότι αργούμε να διορθώσουμε ανοικτές πληγές, με τις οποίες έχουμε συμβιβαστεί γιατί… «έτσι γίνεται». Το χειρότερο όλων είναι ότι τις περισσότερες φορές έρχονται κάποιοι απέξω για να μας αναγκάσουν να κάνουμε αυτό που έπρεπε να είχαμε πράξει από μόνοι μας. Τον ΟΠΕΚΕΠΕ δεν τον κατάργησε η κυβέρνηση, αλλά οι Ευρωπαίοι εισαγγελείς -και αυτό είναι διπλά εξευτελιστικό.
panagopg@gmail.com
