Συνήθως πραγματοποιείται πριν την περίοδο της Σαρακοστής, πριν την Μεγάλη Σαρακοστή ή την Καθαρά Δευτέρα, και αντιπροσωπεύει ένα διάστημα διασκέδασης, απελευθέρωσης και ανεμελιάς πριν την αυστηρότερη περίοδο της νηστείας και προετοιμασίας για τη μεγαλύτερη γιορτή της χριστιανοσύνης, το Πάσχα.
Παρουσίαση: Κωνσταντίνα Δρακουλάκου
Στην Ελλάδα, τα καρναβάλια έχουν μια μακρά ιστορία και είναι ένα σημαντικό μέρος του πολιτισμού και της παράδοσης. Οι ρίζες των εθίμων της Αποκριάς μπορούν να ανιχνευθούν στην αρχαιότητα. Σχετίζονται με τις λατρευτικές γιορτές προς τιμήν του θεού Διονύσου, στις οποίες κυριαρχούσε ο ενθουσιασμός, η ευθυμία και η σκωπτική διάθεση. Με την επικράτηση του χριστιανισμού, στοιχεία της αρχαιοελληνικής λατρείας συνδυάστηκαν στη συνείδηση και τις παραδόσεις του λαού με την περίοδο πριν από τη Σαρακοστή.
Από το 19ο αι. μέχρι σήμερα το καρναβάλι ξεκινά κάθε χρόνο την Κυριακή του Τελώνη και Φαρισαίου και λήγει την Κυριακή της Τυροφάγου. Παλιότερα, τον εορταστικό τόνο έδιναν οι παρέες των μεταμφιεσμένων, που κυκλοφορούσαν στους δρόμους και γύριζαν τα βράδια στις γειτονιές τραγουδώντας άσεμνα και σκωπτικά τραγούδια. Αυτού του είδους, όμως, οι καρναβαλικές εκδηλώσεις χάθηκαν σε μικρό ή μεγάλο βαθμό με το πέρασμα του χρόνου για να επικρατήσουν οργανωμένες από τις τοπικές κοινωνίες και τυποποιημένες εορταστικές εκδηλώσεις με αποκριάτικες στολές και άρματα.
Τα τελευταία χρόνια γίνεται προσπάθεια να αναβιώσουν παραδοσιακά αποκριάτικα έθιμα σε πολλά μέρη της χώρας. Κυρίαρχα στοιχεία σε αυτά αποτελούν τα φαλλικά σύμβολα αλλά και η σάτιρα, η οποία συνδέεται άμεσα με τα τοπικά δρώμενα ή επικεντρώνεται σε επίκαιρα θέματα που σχετίζονται με την Ελλάδα αλλά και το διεθνή χώρο.
Αν και η πιο γνωστή πόλη για το καρναβάλι είναι η Πάτρα, πολλές άλλες πόλεις και νησιά της Ελλάδας διοργανώνουν επίσης εκδηλώσεις και παρελάσεις καρναβαλιού. Πολλές πόλεις σε όλο τον κόσμο έχουν τα δικά τους μοναδικά καρναβάλια, με έντονες παραδόσεις και εκδηλώσεις που αντικατοπτρίζουν τοπικές παραδόσεις, ιστορία και πολιτισμικές επιρροές. Αξίζει να μάθει κανείς για μερικούς από τους σημαντικότερους καρναβαλικούς προορισμούς της Ευρώπης και τη γιορτή των μεταμφιέσεων, καθώς κάθε πόλη προσφέρει μοναδικές εκδηλώσεις γεμάτες χρώμα, μουσική και χορό.
Το Καρναβάλι της Βενετίας στην Ιταλία
Το Καρναβάλι της Βενετίας είναι ίσως το πιο διάσημο καρναβάλι της Ευρώπης, γνωστό για τις περίτεχνες μάσκες και τις κομψές στολές που αναβιώνουν την ατμόσφαιρα του 18ου αιώνα. Οι εκδηλώσεις περιλαμβάνουν χορούς, παρελάσεις και θεατρικές παραστάσεις στους δρόμους και τις πλατείες της πόλης. Η πλατεία του Αγίου Μάρκου μετατρέπεται σε κεντρικό σημείο των εορτασμών, προσελκύοντας χιλιάδες επισκέπτες από όλο τον κόσμο. Το καρναβάλι διαρκεί περίπου δύο εβδομάδες, κορυφώνοντας την ημέρα πριν από την έναρξη της Σαρακοστής.
Το Καρναβάλι της Νίκαιας στη Γαλλία
Το Καρναβάλι της Νίκαιας είναι το μεγαλύτερο καρναβάλι της Γαλλίας, με ιστορία που χρονολογείται από τον 13ο αιώνα. Κάθε χρόνο, η πόλη γεμίζει με παρελάσεις, συναυλίες και θεατρικές παραστάσεις δρόμου. Ένα από τα πιο εντυπωσιακά γεγονότα είναι οι "Ανθομαχίες" (Batailles de Fleurs), όπου άρματα στολισμένα με λουλούδια παρελαύνουν, και οι συμμετέχοντες ρίχνουν λουλούδια στο πλήθος. Οι εκδηλώσεις διαρκούν δύο εβδομάδες, με την πλατεία Masséna και την Promenade des Anglais να αποτελούν κεντρικά σημεία των εορτασμών.
Το Καρναβάλι της Σάντα Κρουζ ντε Τενερίφε στην Ισπανία
Στο μεγαλύτερο από τα Κανάρια Νησιά, τη Σάντα Κρουζ ντε Τενερίφε, διοργανώνεται κάθε χρόνο ένα από τα πιο ξέφρενα καρναβάλια της Ευρώπης. Το καρναβάλι αυτό θεωρείται το δεύτερο μεγαλύτερο παγκοσμίως μετά από αυτό του Ρίο ντε Τζανέιρο. Οι εκδηλώσεις περιλαμβάνουν την επιλογή της Βασίλισσας του Καρναβαλιού, φαντασμαγορικές παρελάσεις με άρματα και χορευτές, καθώς και νυχτερινά πάρτι που διαρκούν μέχρι το πρωί. Ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό είναι η "Ταφή της Σαρδέλας", μια τελετή που σηματοδοτεί το τέλος των εορτασμών.
Το Καρναβάλι του Κάδιθ στην Ισπανία
Το Καρναβάλι του Κάδιθ (Cádiz) είναι από τα πιο ιδιαίτερα στην Ισπανία και είναι διάσημο για τη σάτιρα και τις πρωτότυπες ομάδες τραγουδιών του, γνωστές ως "chirigotas". Οι chirigotas είναι ομάδες που γράφουν και τραγουδούν έξυπνα, σατιρικά τραγούδια για την επικαιρότητα, την πολιτική και την κοινωνία, χαρίζοντας στο καρναβάλι έναν μοναδικό χαρακτήρα. Οι δρόμοι γεμίζουν με πολύχρωμες στολές, μουσική και αυθόρμητες παραστάσεις, δημιουργώντας μια ζωντανή γιορτή που συνδυάζει γέλιο και παράδοση.
Το Καρναβάλι της Κολωνίας στη Γερμανία
Το Καρναβάλι της Κολωνίας είναι ένα από τα σημαντικότερα πολιτιστικά γεγονότα στη Γερμανία, γνωστό και ως "η πέμπτη εποχή του χρόνου". Οι εκδηλώσεις ξεκινούν επίσημα στις 11 Νοεμβρίου και κορυφώνονται την εβδομάδα πριν από την Καθαρά Δευτέρα. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η πόλη ζει σε έντονους ρυθμούς με παρελάσεις, χορούς και πάρτι. Η κορύφωση των εορτασμών είναι η "Rosenmontag" (Δευτέρα των Ρόδων), όπου μεγάλα άρματα και ομάδες μεταμφιεσμένων παρελαύνουν στους δρόμους, μοιράζοντας γλυκά και λουλούδια στο πλήθος.
Το Καρναβάλι του Μπινς στο Βέλγιο
Το Καρναβάλι του Μπινς είναι το πιο διάσημο καρναβάλι του Βελγίου και έχει αναγνωριστεί από την UNESCO ως Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά της Ανθρωπότητας. Οι εορτασμοί διαρκούν τρεις ημέρες, με αποκορύφωμα την Τρίτη της Αποκριάς. Κεντρικό ρόλο έχουν οι "Gilles", άνδρες ντυμένοι με παραδοσιακές στολές και μάσκες, που χορεύουν στους δρόμους υπό τους ήχους τυμπάνων και ρίχνουν πορτοκάλια στο πλήθος, σε μια προσπάθεια να διώξουν τα κακά πνεύματα. Η πόλη γεμίζει με χρώματα, μουσική και παραδοσιακές εκδηλώσεις, προσελκύοντας πλήθος επισκεπτών.
Το Καρναβάλι της Δουνκέρκης στη Γαλλία
Το Καρναβάλι της Δουνκέρκης είναι ένα από τα παλαιότερα στη Γαλλία, με ρίζες που χρονολογούνται από τον 17ο αιώνα. Οι εκδηλώσεις ξεκινούν τον Ιανουάριο και διαρκούν μέχρι τον Απρίλιο, με αποκορύφωμα τις παρελάσεις και τα πάρτι στους δρόμους της πόλης. Ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό είναι η ρίψη ρέγγας από το δημαρχείο προς το πλήθος, μια παράδοση που τιμά τους ψαράδες της περιοχής. Οι συμμετέχοντες ντύνονται με πολύχρωμες στολές και μακιγιάζ, δημιουργώντας μια μοναδική ατμόσφαιρα χαράς και διασκέδασης.
Το Καρναβάλι του Βιαρέτζο στην Ιταλία
Το Καρναβάλι του Βιαρέτζο (Viareggio) είναι ένα από τα πιο θεαματικά και σατιρικά καρναβάλια της Ιταλίας. Ξεκίνησε το 1873 και είναι διάσημο για τα γιγάντια άρματα του, τα οποία κατασκευάζονται από χαρτόνι και κινούνται μηχανικά. Τα άρματα σατιρίζουν πολιτικούς, διάσημους και κοινωνικά θέματα, δημιουργώντας ένα φεστιβάλ γεμάτο γέλιο και κριτική ματιά στην επικαιρότητα. Οι παρελάσεις πραγματοποιούνται σε πέντε διαφορετικές ημερομηνίες, με αποκορύφωμα το τελευταίο Σαββατοκύριακο πριν από τη Σαρακοστή.
Το Καρναβάλι της Βασιλείας στην Ελβετία
Το Fasnacht της Βασιλείας είναι το μεγαλύτερο καρναβάλι της Ελβετίας και έχει μια ιδιαίτερη ατμόσφαιρα, αφού συνδυάζει παραδοσιακά και μοναδικά έθιμα. Οι εορτασμοί ξεκινούν με το "Morgestraich", μια μαγική στιγμή όπου τα φώτα της πόλης σβήνουν στις 4 το πρωί, και παρέες μεταμφιεσμένων με φανάρια και μουσική γεμίζουν τους δρόμους. Σε αντίθεση με άλλα καρναβάλια που είναι γεμάτα με χορό και ποτό, εδώ κυριαρχεί η ποίηση, η σάτιρα και η μουσική των πνευστών. Διαρκεί τρεις ημέρες και είναι μια εμπειρία που δεν μοιάζει με κανένα άλλο καρναβάλι στην Ευρώπη.
