Το να μιλάς για διαχρονικές ευθύνες, προκειμένου να συγκαλύψεις τις δικές σου, είναι μια συνηθισμένη πολιτική πρακτική. Έχουμε μάθει, άλλωστε, πάντα να φταίει κάποιος άλλος -και κυρίως οι προηγούμενοι, ο Εμφύλιος, η Τουρκοκρατία και ό,τι είναι πρόχειρο, για να διαχυθεί η ευθύνη. Έτσι φτάνουμε στην ισοπέδωση: Όλοι τα κάνουν, όλοι ίδιοι είναι… Επιχειρήματα και δικαιολογίες που συγκροτούν τη διαχρονική ελληνική ιδιαιτερότητα.

Η ιστορία με τη διαχείριση των επιδοτήσεων δεν ξεκινά, προφανώς, τα τελευταία χρόνια. Αλλά κάθε εποχή δεν είναι ίδια. Τη δεκαετία του ’80, για παράδειγμα, δεν υπήρχαν τα ψηφιακά εργαλεία που υπάρχουν σήμερα. Δεν μπορεί, λοιπόν, να είναι μέτρο σύγκρισης το τι γινόταν πριν σαράντα χρόνια, για να δικαιολογήσουμε τα σημερινά «κατορθώματα».

Οι πολιτικές ευθύνες για το σκάνδαλο με τις επιδοτήσεις μέσω ΟΠΕΚΕΠΕ είναι συγκεκριμένες και δεν αφορούν κάποια "διαχρονικά προβλήματα", αλλά μια πολύ καθορισμένη πρακτική, η οποία στηρίχθηκε σε σαφείς αποφάσεις. Κάποιοι είναι εκτεθειμένοι πολιτικά και μένει να δούμε αν υπάρχουν και ποινικές ευθύνες. Η έρευνα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας αυτό αναζητά -και είναι ζήτημα χρόνου να φτάσουμε στην εκκίνηση των σχετικών διαδικασιών. Η πολιτική καριέρα, ειδικά αυτών που στόχευαν ψηλά, έχει τελειώσει. Το ερώτημα είναι αν θα υπάρξουν και άλλες εμπλοκές. Η εμπλοκή των ευρωπαϊκών αρχών και ο καταλογισμός ποσών στη χώρα είναι τεράστια ζητήματα, που θα χύσουν αναγκαστικά πολιτικό αίμα -δεν μπορεί να γίνει διαφορετικά.

Αυτή, όμως, είναι μόνο η μία όψη του ζητήματος. Υπάρχει και μια άλλη, εξόχως σημαντική, που αφορά το σήμερα. Οι αγρότες της Μεσσηνίας -όπως και όλης της χώρας- ξεκίνησαν ήδη να κάνουν δηλώσεις για την ενίσχυση της επόμενης περιόδου. Το σύστημα που ακολουθείται είναι τυπικά το ίδιο, αλλά η κατάσταση έχει γίνει ασφυκτική. Προβλήματα που τα προηγούμενα χρόνια παρακάμπτονταν -όπως οι εκκρεμότητες με τα δασικά- μένει να φανεί αν θα συνεχίσουν να αντιμετωπίζονται με την ίδια ελαστικότητα ή αν θα προκύψουν… εκπλήξεις. Το ερώτημα είναι αν η διαδικασία θα ολοκληρωθεί και -κυρίως- πότε και με τι ποσά θα πληρωθούν τελικά οι αγρότες. Πειστικές απαντήσεις δεν υπάρχουν. Η πραγματικότητα θα φανεί τον Οκτώβριο.

Σε κάθε περίπτωση, μετά από όλα όσα έχουν γίνει, είναι πρόκληση να συνεχίζονται οι ίδιες διαδικασίες με τους ίδιους πρωταγωνιστές στην «τεχνική» διαχείριση των επιδοτήσεων. Η παθογένεια είναι γνωστή: Κάποιοι κονομούν χοντρά και κάποιοι άλλοι κάνουν τα στραβά μάτια, για να εξαγοράζουν ψήφους με «σποράκια». Αυτή είναι η διαχρονική ελληνική παθογένεια. Και αυτή είναι που -αν δεν τελειώσει- θα συνεχίσει να εκθέτει όχι μόνο την πολιτική, αλλά και την ίδια τη χώρα.

panagopg@gmail.com