Η αφήγηση κινείται ανάμεσα στη μνήμη και το βίωμα, καθώς οι ψυχές συναντιούνται και τα τοπία μετατρέπονται σε φορείς ταυτότητας.

Η γραφή της Λιλής Μαυροκεφάλου δεν επιδιώκει να επιβληθεί. Είναι μια αφήγηση που αγγίζει τη βαθύτερη ουσία του αναγνώστη, καλώντας τον σε έναν ανοιχτό διάλογο με την Ιστορία, την ψυχολογία και το συλλογικό βίωμα. Το μυθιστόρημά της «Φωνές», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Κέδρος», μας έδωσε την αφορμή για την ακόλουθη συνέντευξη στην «Ε» και το diastixo.gr.

Συνέντευξη στην Κωνσταντίνα Δρακουλάκου

Ποια ήταν η πρώτη «φωνή» που σας επισκέφτηκε και σας οδήγησε στη δημιουργία του βιβλίου;

Θα έλεγα η δική μου φωνή ήταν η πρώτη που ήθελε να ακουστεί. Όμως αυτή η ατομική φωνή –και όλων μας νομίζω οι φωνές– έχει τραφεί και αποκτήσει οντότητα, αντλώντας όχι μόνο από τις οικογενειακές και προγονικές φωνές, αλλά και από τις φωνές του κόσμου μας. Ηχεία είμαστε και συνεισφέρουμε στη μουσική του Ανθρώπου.

Η έρευνα για την ιστορική τεκμηρίωση του βιβλίου πόσο καιρό διήρκεσε και ποια ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίσατε;

Αρκετούς μήνες, ίσως και χρόνο. Η μεγαλύτερη πρόκληση στο κομμάτι της ιστορικής τεκμηρίωσης είχε να κάνει με τα σχετικώς πρόσφατα ιστορικά γεγονότα (π.χ. Εμφύλιος, μνημόνια), που το βαθύ τραυματικό αποτύπωμα στις συνειδήσεις μας καταλήγει σε ερμηνείες συχνά μεροληπτικές και αλληλοσυγκρουόμενες. Προσπάθησα να είμαι όσο το δυνατόν πιο αμερόληπτη, επιστρατεύοντας μελέτη πηγών και κρίση.

Κατά πόσο ενσωματώσατε προσωπικά βιώματα ή οικογενειακές ιστορίες στο μυθιστόρημα;

Το μυθιστόρημα –το λέει και η λέξη– είναι μείξη του φανταστικού με το πραγματικό. Οπότε κάποιες βιωματικές εμπειρίες ή πραγματικές εξιστορήσεις γίνονται αφετηρίες και ερεθίσματα για να πάρει τη σκυτάλη η φαντασία, ίσως και η αχαλίνωτη.

Χρησιμοποιείτε πολλές φορές το δεύτερο ενικό πρόσωπο. Πώς προέκυψε αυτή η αφηγηματική επιλογή και τι προσδίδει στην αφήγηση;

Το δεύτερο ενικό πρόσωπο το χρησιμοποιώ ως άτομο, κυρίως σε στιγμές έντασης και συνειδησιακών κρίσεων. Νομίζω πως στην αφήγηση προσφέρει αμεσότητα και ειλικρίνεια, ακόμη πιο έντονη από το πρώτο αφηγηματικό πρόσωπο.

Στην πορεία των τεσσάρων γενεών, υπάρχει κάποια στιγμή που θεωρείτε κομβική – και γιατί;

Κομβική θεωρώ την παρουσία και την εξέλιξη του νεότερου μέλους των τεσσάρων γενεών, του Θεόδωρου. Είναι το τελευταίο κλαδί του καταταλαιπωρημένου κι ωστόσο ανθεκτικού γενεαλογικού του δέντρου. Κλαδί καλοθρεμμένο και θαλερό με υποσχέσεις πλούσιας καρποφορίας, που ακυρώνονται δραματικά με την κατάχρηση ουσιών. Η ιστορία του παρακολουθεί και συμπυκνώνει την εθνική μας πορεία στον δρόμο της δανεικής κι επίπλαστης ευημερίας (1980-2000 περίπου) που καταλήγει στη χρεοκοπία –όχι μόνο την οικονομική– και την ταπείνωση των μνημονίων. Η ελπίδα για μια αντίστροφη, ανοδική από κάθε άποψη εθνική πορεία, συμπυκνώνεται και πάλι στον Θεόδωρο και τη νέα, δημιουργική ζωή του.

Αν οι Φωνές σας γίνονταν θεατρικό έργο ή σειρά, πώς θα οραματιζόσασταν το ύφος της μεταφοράς;

Ρεαλιστικό και μαζί ποιητικό.

Στο μυθιστόρημά σας αναδεικνύονται αξίες όπως η αλληλεγγύη, η αγωνιστικότητα και η αγάπη για τις ρίζες. Ποιο είναι το κεντρικό μήνυμα που θέλετε να μεταδώσετε στο αναγνωστικό κοινό;

«Στην ευτυχία μην ξιπάζεσαι, στην ατυχία μην απελπίζεσαι. Και μην υποτιμάς τίποτε και κανέναν. Εκείνο το χθεσινό κακοτράχαλο δεντράκι σήμερα δίνει πλούσιο καρπό. Εκείνος ο “πεπτωκώς” άνθρωπος σήμερα είναι το “άλας της γης”».

Έχετε σκεφτεί να γράψετε τη συνέχεια του βιβλίου ή να ακολουθήσετε έναν από τους χαρακτήρες σε ένα νέο έργο;

Οχι. Τη συνέχεια την αφήνω στη ζωή.

Ποιο είναι το πρώτο βιβλίο που θυμάστε να σας έχει συγκλονίσει ως αναγνώστρια;

Ως παιδί, Τα μυστικά του Βάλτου της Δέλτα.

Αν έπρεπε να δώσετε μία μουσική υπόκρουση στις "Φωνές", ποιο κομμάτι ή συνθέτη θα διαλέγατε;

«Της Δικαιοσύνης Ήλιε Νοητέ…» του Μίκη Θεοδωράκη, από το Άξιον Εστί του Ελύτη.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

Γεννημένη στη Θεσσαλονίκη, η Λιλή Μαυροκεφάλου πέρασε τα παιδικά κι εφηβικά της χρόνια στη Μακεδονία. Αργότερα εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου σπούδασε Αγγλική Φιλολογία και Ιστορία-Αρχαιολογία. Τα τελευταία χρόνια ζει στην Αίγινα, όπου ίδρυσε την Ομάδα Προσέγγισης Αρχαιοελληνικής Τραγωδίας. Εργάστηκε ως καθηγήτρια στη Μέση Εκπαίδευση και στον Ελληνικό Οργανισμό Τουρισμού. Επίσης, ως εθελόντρια στην Κιβωτό του Κόσμου και στην Κίνηση «Απελάστε το Ρατσισμό». Έργα της: Άγης (ιστορικό µυθιστόρηµα, 1977, Κέδρος), Κλεοµένης (ιστορικό μυθιστόρηµα, 1981, Κέδρος, Βραβείο Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών), Το άλλο (µυθιστόρηµα επιστηµονικής φαντασίας, 1986, Κέδρος), Δύο στον καθρέφτη (κοινωνικό µυθιστόρηµα, 1994, Λιβάνη), Της φωτιάς και της ερηµιάς (ιστορικό µυθιστόρηµα, 1997, Λιβάνη), Το πιο όµορφο ταξίδι (παιδικό µυθιστόρηµα, 1997, Άγκυρα, Βραβείο Γυναικείας Λογοτεχνικής Συντροφιάς), Μέρες καυτού καλοκαιριού (κοινωνικό µυθιστόρηµα, 2001, Άγκυρα), Bίος και πολιτεία του Γερακάρη Λιµπεράκη (ιστορικό µυθιστόρηµα, 2003, Κέδρος), Περιπέτεια στο νησί του Οδυσσέα (παιδικό µυθιστόρηµα, 2007, Άγκυρα), Μυστικός κρίκος (κοινωνικό µυθιστόρηµα, 2021, Κομνηνός), Ατλαντίδα μαινόμενη (µυθιστόρηµα επιστηµονικής φαντασίας, 2022, Πηγή).

Το μυθιστόρημά της "Φωνές", κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος.