Ο κυβερνητικός επίτροπος προτείνει 2.800 δραχμές το ενετικό χιλιόλιτρο, εκπρόσωποι των παραγωγών 3.000, η Εθνική Τράπεζα απειλεί ότι δεν θα χρηματοδοτήσει τον ΑΣΟ με τιμή πάνω από 2.600, η Αγροτική υποστηρίζει την πρόταση των εκπροσώπων για να εισπράξει τα δάνειά της, οι βουλευτές Μεσσηνίας - Ηλείας και Αχαΐας - Κορινθίας απειλούν με παραιτήσεις ανάλογα με τις τελικές αποφάσεις και οι παραγωγοί των διαφόρων περιοχών οργανώνουν συλλαλητήρια:
«Από χθες το σταφιδικόν ζήτημα, λόγω του μη εισέτι καθορισμού υπό του ΑΣΟ των οριστικών τιμών εξαγοράς των σταφιδικών πλεονασμάτων, εισήλθεν εις κρίσιμον σημείον εις τρόπον ώστε να μη αποκλείεται το ενδεχόμενον δημιουργίας σοβαρωτάτων γεγονότων και διαταράξεως ακόμη της τάξεως. Οι σταφιδοπαραγωγοί κατηγανακτισμένοι εναντίον της κυβερνήσεως διά την μετερχομένην υπ’ αυτής μικροπολιτικήν με τον πολιτικόν σκοπόν να εξαπατήση τους παραγωγούς διά των γνωστών μεθόδων των "παραιτήσεων” και των απειλών τας οποίας εκτοξεύει εναντίον των σταφιδοπαραγωγών διά της Εθνικής Τραπέζης, περί της μη χρηματοδοτήσεως δήθεν υπ’ αυτής του ΑΣΟ εις περίπτωσιν καθορισμού τιμής εξαγοράς πλεονασμάτων ανωτέρας των 2.600 είναι αποφασισμένοι να φθάσουν εις το έσχατον. Εξ όλων των σταφιδικών κέντρων της Μεσσηνίας καταφθάνουν εις τα γραφεία μας καθημερινώς απεγνωσμέναι διαμαρτυρίαι εναντίον της τοιαύτης τακτικής της κυβερνήσεως και των κοινοβουλευτικών μας αντιπροσώπων οι οποίοι εις το σταφιδικόν ζήτημα επέδειξαν κλασσικήν και εν πολλοίς ύποπτον αδράνειαν. Οι σταφιδοπαραγωγοί, ανεξαρτήτως πολιτικών φρονημάτων, ομιλούν πλέον απροκαλύπτως εναντίον της κυβερνήσεως η οποία παρά τας δοθείσας υποσχέσεις εις αυτούς δεν κατώρθωσεν εφέτος να δώσει ικανοποιητικάς τιμάς εις το προϊόν των εκ του οποίου εξαρτάται η ζωή αυτών και των οικογενειών των.
Δέον να σημειωθεί ότι σύμπας ο σταφιδοπαραγωγικός κόσμος της Μεσσηνίας πληροφορηθείς την ληφθείσαν κατ’ αρχήν υπό του συμβουλίου του ΑΣΟ διαφωνούντος μάλιστα του κυβερνητικού επιτρόπου κ. Θεοδωροπούλου, απόφασιν περί καθορισμού τιμής εξαγοράς των σταφιδικών πλεονασμάτων της Μεσσηνίας 3.000 δραχμών κατά ενετικόν χιλιόλιτρον, ήρχισε ζωηροτάτην κίνησιν προς συγκρότησιν κατά τόπους συλλαλητηρίων εις τα οποία θα προβή εις αποδοκιμασίαν της κυβερνήσεως και των διοικούντων τον ΑΣΟ, αξιών τον καθορισμόν τιμής εξαγοράς τουλάχιστον 3.500. Ενταύθα πρέπει να προστεθή ότι διά της τιμής των 3.000, αφαιρουμένων των εξόδων δελτιοποιήσεως, δεν εξασφαλίζεται εις τους παραγωγούς παρά τιμή 7,50 δραχμών μόνον δι’ εκάστην οκάν. Αλλά και η τιμή των 3.400 δραχμών – διά της οποίας εξασφαλίζεται τιμή κατ’ οκάν 8,50 δραχμών – δεν ικανοποιεί απολύτως τους Μεσσηνίους σταφιδοπαραγωγούς, οι οποίοι ως γνωστόν υπέστησαν τεραστίας ζημίας εκ του τελευταίου καύσωνος κυμαινομένας μεταξύ 40-50% της όλης παραγωγής, χωρίς να λάβουν ουδεμίαν αποζημίωσιν.
Αλλά διά να κατανοηθή το δίκαιον της εξεγέρσεως των σταφιδοπαραγωγών και η τραγικότης της θέσεώς των πρέπει να σημειωθεί τούτο: Οι σταφιδοπαραγωγοί εφέτος, πεισθέντες από τας επαγγελίας της κυβερνήσεως ότι θα εξησφάλιζεν εις αυτούς ικανοποιητικάς τιμάς, προέβησαν εις εντατικήν καλλιέργειαν επαυξήσαντες τα καλλιεργητικά των έξοδα και συνάψαντες νέα χρέη εις την Αγροτικήν Τράπεζαν, η οποία σήμερα, διαβλέπουσα ότι οι παραγωγοί λόγω των χαμηλών τιμών δεν θα δυνηθούν να εκπληρώσουν τας προς αυτήν υποχρεώσεις των, προβαίνει εις παντοίας κατασχέσεις περιουσιών των σταφιδοπαραγωγών. Και είναι πλέον ηλίου φαεινότερον ότι οι σταφιδοπαραγωγοί διά των σημερινών τιμών του προϊόντος των κινδυνεύουν να μη εξασφαλίσουν ουδ’ αυτά τα καλλιεργητικά των έξοδα. Κατόπιν τούτου οι σταφιδοπαραγωγοί σκέπτονται σοβαρώς να ζητήσουν από την κυβέρνησιν ή την απόσβεσιν των χρεών των προς την Αγροτικήν και διαφόρους ιδιώτας ή την κήρυξιν δεκαετούς χρεωστασίου άνευ της καταβολής δόσεων έναντι των χρεών τους.
Κατά σχετικάς πληροφορίας μας την Κυριακήν θα συγκροτηθούν εις Κυπαρισσίαν, Μελιγαλά, Πύλον και εις άλλα σταφιδικά κέντρα πάνδημα συλλαλητήρια εναντίον της κυβερνήσεως και του ΑΣΟ. Εις τα συλλαλητήρια οι σταφιδοπαραγωγοί θα κατέλθουν με μαύρας σημαίας και λάβαρα, ενώ κατά την διάρκειαν αυτών οι κώδωνες των εκκλησιών θα ηχούν πένθιμα» (1013).
Από την πλευρά της η “Σημαία” προσπαθεί να δικαιολογήσει τα πράγματα και να πείσει ότι με πολιτική δραστηριοποίηση μπορεί να φθάσει η τιμή τις 3.300 δραχμές το χιλιόλιτρο:
«Αι καθορισθείσαι υπό του ΑΣΟ χθες τιμαί παρακρατήματος δεν ικανοποιούν τους σταφιδοπαραγωγούς μας, των οποίων αι ανάγκαι φυσικά, δεν είναι δυνατόν κατ' αυτόν τον τρόπον να εκπληρωθούν πλήρως. Ως τόσω μας παρέχουν την βάσιμον ελπίδα ότι, μετά μίαν νέαν εξονυχιστικήν και ήρεμον συζήτησιν είναι δυνατόν να βελτιωθούν, δεδομένου ότι το έλλειμμα του ΑΣΟ σύμφωνα με τας επισήμους στατιστικάς πληροφορίας τας οποίας ήδη έχομεν υπ’ όψει μας, ευκόλως δύναται να καλυφθή. Ηδη, τον παν εξαρτάται από την στάσιν των Μεσσηνίων βουλευτών και γερουσιαστών, από την στάσιν των αντιπροσώπων της παραγωγής εις τον ΑΣΟ, από την στάσιν των σταφιδοπαραγωγών μας. Αν αυτοί επιδείξουν τον αρμόζοντα ζήλον, αν αυτοί κατορθώσουν να πείσουν τον αρμόδιον υπουργόν, ενώπιον του οποίου παρεπέμφθη το όλον ζήτημα, είμεθα βέβαιοι ότι η Μεσσηνία θα δυνηθή ν’ απολαύση 300 μονάδας επί πλέον, ήτοι 3. 300 δι’ έκαστον χιλιόλιτρον σταφίδος. Η τιμή αυτή, συγκρινομένη με την τιμήν των 2.800 είναι ασφαλώς προτιμοτέρα, αφού άλλως τε γνωστή τυγχάνει επί του ζητήματος τούτου άποψις των αντιπροσώπων των ευγενών ποιοτήτων. Θέλομεν να ελπίζωμεν ότι και την φοράν αυτήν, δεν θ’ αμελήσουν οι αρμόδιοι να πράξουν το καθήκον των έναντι των σταφιδοπαραγωγών, οίτινες ανεπιφυλάκτως έχουν ήδη ταχθεί παρά το πλευρόν των».
Κυρίως όμως προσπαθεί να καλύψει τους αντιπροσώπους στον ΑΣΟ, ενώ από την “ταξινόμηση” που κάνει προκύπτει ότι οι σταφίδες κατά περιοχές κατατάσσονταν όχι μόνον σε “ευγενείς” και “κατώτερες” αλλά και “καλές”:
«Αι αποφάσεις ελήφθησαν διά ψήφων 12 έναντι 5. Οι αντιπρόσωποι της παραγωγής ενισχυθέντες και υπό των αντιπροσώπων καλών ποιοτήτων, οίτινες ομολογουμένως επέδειξαν στάσιν αρίστην, υπεστήριξαν τας καθορισθείσας τιμάς, έχοντες υπ’ όψιν των ότι η οικονομική δυναμικότης του ΑΣΟ δεν επέτρεπε τον καθορισμόν τιμής ανωτέρας της καθορισθείσας ήδη.
Πείσμονα άρνηση όμως αντέταξαν οι αντιπρόσωποι των ευγενών ποιοτήτων και ο κυβερνητικός επίτροπος προβάλλοντες το επιχείρημα ότι εν τοιαύτη περιπτώσει καθίσταται απολύτως αδύνατος η κάλυψις του ελλείμματος του ΑΣΟ.
Τότε ο κ. Στεφανόπουλος, εγερθείς εν θυμώ και αποτεινόμενος προς τον κυβερνητικόν επίτροπον, είπεν ότι, οι αριθμοί επί των οποίων ούτος στηρίζεται δεν είναι αληθείς, επίτηδες δε παρουσιάζονται εξογκωμένοι διά να δικαιολογηθή τυχόν απόφασις εις βάρος των Μεσσηνίων και Ηλείων σταφιδοπαραγωγών.
Επηκολούθησε είτα ζωηροτάτη συζήτησις μεταξύ των εν τω ΑΣΟ αντιπροσώπων της Μεσσηνίας και των άλλων των ευγενών ποιοτήτων, καθ’ ήν ο κ. Ηλίας Μαράκας ετόνισεν ότι οι αντιπρόσωποι της παραγωγής των κατωτέρων ποιοτήτων, χωρίς να θέλουν να ζήσουν εις βάρος των “ευγενών” και των καλών ποιοτήτων είναι υποχρεωμένοι να προασπίσουν με κάθε νόμιμον μέσον τα καταπατούμενα συμφέροντά των φθάνοντας ακόμη και μέχρι του σημείου ώστε να τεθούν επικεφαλής των εν δικαία εξεγέρσει διατελούντων σταφιδοπαραγωγών Μεσσηνίας και Ηλείας. Κατόπιν της απειλής αυτής, ως και της τιμιοτάτης στάσεως την οποία επέδειξεν ο αντιπρόσωπος του Εμποροβιομηχανικού Επιμελητηρίου Καλαμών κ. Ηλ. Κοντέας, απεφασίσθη διά ψήφων 12 κατά 5 όπως η τιμή του παρακρατήματος ορισθεί διά μεν την Μεσσηνίαν εις τας 3.000, διά τον Πύργον 3.100, διά τα Πάτρας 3.200 και διά το Αίγιον 3.300 δραχμάς» (1014).
Ο “Ριζοσπάστης” αναφέρει ότι από το εξωτερικό που βρισκόταν έδωσε ο Τσαλδάρης οδηγίες στον κυβερνητικό επίτροπο για χαμηλές τιμές, κάτι που επιβεβαιώνεται και από άλλα δημοσιεύματα:
«Ο Τσαλδάρης από το Ράϊχανχαλ γνώστηκε ότι έστειλε οδηγίες για τη “λύση” του σταφιδικού στον κυβερνητικό επίτροπο Θεοδωρόπουλο. Στις οδηγίες αυτές δίνει εντολή σε περίπτωση που ήθελε ορισθεί τιμή ανώτερη των 2.800 για τα σταφιδικά πλεονάσματα να διαφωνήσει. Εξ αιτίας αυτού λοιπόν και ο Θεοδωρόπουλος διεφώνησε στη συνεδρίαση του συμβουλίου του ΑΣΟ, όπως αναφέρει το σχετικό ανακοινωθέν. Στην περίπτωση αυτή το ζήτημα θα πάει στην κρίση του υπουργού. Επειδή όμως ο Στεφανόπουλος είνε για τους γνωστούς λόγους υπέρ των υψηλών τιμών και για να μην αντιδράσει φανερά στην απόφαση του Τσαλδάρη θα υποβάλει την παραίτησή του. Αυτόν θα τον ακολουθήσουν κι’ οι βουλευτές Ηλείας Μπούκουρης, Κρεστενίτης, Σιγαλός και Πολυζωγόπουλος, ο Γενικός Διοικητής Μακεδονίας Περ. Ράλλης, ο βουλευτής Μεσσηνίας Κριμπάς και ίσως και ο υπουργός Αεροπορίας Σχινάς» (1015).
(1013) “Θάρρος” 25/8/1934 και πληροφορίες από τις εφημερίδες “Πατρίς” (Πύργου) και “Νεολόγος” (Πάτρας) την ίδια ημερομηνία
(1014) “Σημαία” 25/8/1934
(1015) “Ριζοσπάστης” 25/8/1934
