Το μεγαλύτερο ενδιαφέρον έχει το νέο προτεινόμενο μέτρο για την ανάπτυξη των μικρών εκμεταλλεύσεων με καθαρή επιδότηση έως 50.000 ευρώ.
Το δεύτερο αυτό, κατά σειρά πακέτο μέτρων, αναμένεται να πάρει την τελική έγκριση των Βρυξελλών αύριο Τετάρτη 14 Μαΐου 2025 και όπως όλα δείχνουν θα περιλαμβάνει νέους κανόνες με τους οποίους θα απλουστεύεται η πράσινη αρχιτεκτονική, με χαλάρωση των περιβαλλοντικών απαιτήσεων και μείωση της γραφειοκρατίας, θα δίνονται κίνητρα για νέες αγροτικές επενδύσεις, ενώ θα υπάρχουν και αλλαγές ως προς την κατανομή των κονδυλίων.
Οπως αναφέρει το ot.gr, “μετά την έγκριση της ενδιάμεσης αναθεώρησης, αναμένεται και ένα τρίτο πακέτο μέτρων για την απλοποίηση της ΚΑΠ, το οποίο θα ανακοινωθεί περί τα τέλη του έτους
Στόχος των ευρωπαίων αξιωματούχων, σύμφωνα με όσα έχουν διαρρεύσει, είναι να αρθούν τα όποια εμπόδια και να διορθωθούν τα κακώς κείμενα από την μέχρι τώρα εφαρμογή της ΚΑΠ, τα οποία αναδείχτηκαν στις μεγάλες αγροτικές κινητοποιήσεις σε ολόκληρη την Ευρώπη. Ταυτόχρονα, στόχος είναι να απλοποιηθούν διαδικασίες στις αγροτικές εκμεταλλεύσεις, αλλά και να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα και η ανθεκτικότητα των αγροτών.
Χαρακτηριστικές είναι άλλωστε οι ανακοινώσεις και του επιτρόπου Γεωργίας, Κριστόφ Χάνσεν, σύμφωνα με τις οποίες «η προτεινόμενη δέσμη μέτρων στοχεύει στη βελτιστοποίηση της εφαρμογής της ΚΑΠ, με προτεραιότητα στις μικρομεσαίες εκμεταλλεύσεις».
Τα «πριμ» και οι έλεγχοι
Αύξηση επιδοτήσεων, νέα επενδυτικά μέτρα, αποζημιώσεις για ζημιές που προέρχονται από φυσικές καταστροφικές και χαλάρωση των επιτόπιων ελέγχων περιλαμβάνονται στο οικονομικό πακέτο των νέων μέτρων.
Ειδικότερα, προτείνεται να αυξηθεί το ανώτατο όριο των πληρωμών επιδοτήσεων σε μικρές γεωργικές εκμεταλλεύσεις από τα 1.250 στα 2.500 ευρώ αλλά και να απλοποιηθούν οι διαδικασίες για την χορήγηση ενισχύσεων έως 50.000, οι οποίες θα αφορούν επενδυτικά σχέδια για την ανάπτυξη των μικρών αγροτικών εκμεταλλεύσεων
Σημαντική αλλαγή στο νέο πακέτο θεωρείται η πρόβλεψη για εξαίρεση των μικροκαλλιεργητών από κάποιους ελέγχους, καθώς και ο περιορισμός των επιτόπιων ελέγχων σε μόλις έναν ετησίως για τα καθεστώτα ενίσχυσης της ΚΑΠ. Ωστόσο, η Κομισιόν προειδοποιεί ότι αυτή η αλλαγή θα μπορούσε να «αποδυναμώσει τα συστήματα διακυβέρνησης» και να μειώσει την «αποτρεπτική επίδραση των ελέγχων».
Επιπλέον, εισάγονται κρίσιμες τροποποιήσεις στις πρακτικές διαχείρισης των στρατηγικών σχεδίων των κρατών-μελών, παρέχοντας ευρύτερα περιθώρια ευελιξίας και ταχύτερης προσαρμογής σε εθνικές ιδιαιτερότητες.
Το «πράσινο» πακέτο μέτρων της ΚΑΠ
Σύμφωνα με όσα έχουν διαρρεύσει το τελευταίο διάστημα αξιωματούχοι των Βρυξελλών, το νέο πακέτο μέτρων περιλαμβάνει ρυθμίσεις, με τις οποίες θα περιοριστούν περαιτέρω οι περιβαλλοντικοί έλεγχοι για την εκταμίευση κονδυλίων στο πλαίσιο της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής.
Σημαντικότερες θεωρούνται οι αλλαγές που αναμένονται στις λεγόμενες «πράσινες» υποχρεώσεις, οι οποίες ερμηνεύονται ως μια απόπειρα εξισορρόπησης ανάμεσα στην ανάγκη για μια βιώσιμη γεωργία αλλά και στην οικονομική επιβίωση των παραγωγών.
Στο πλαίσιο αυτό προτείνεται μεγαλύτερη ευελιξία στον τρόπο με τον οποίο οι αγρότες εφαρμόζουν ορισμένα πράσινα πρότυπα – γνωστά ως απαιτήσεις Καλών Γεωργικών και Περιβαλλοντικών Συνθηκών (ΚΓΠΣ), όπου η συμμόρφωση συνδέεται με την καταβολή επιδοτήσεων για γεωργικές εκμεταλλεύσεις.
Για παράδειγμα, θέλει να διευκολύνει τους αγρότες να χρησιμοποιούν μόνιμους βοσκότοπους σύμφωνα με το ΚΓΠΣ 1, οι οποίοι συνήθως παραμένουν στην άκρη για να ενισχύσουν τη βιοποικιλότητα και τη δέσμευση άνθρακα. Το σχέδιο θα αυξήσει το μέγιστο ποσό που μπορεί να χαθεί από 5 σε 10% σε σύγκριση με το 2018, κυρίως για να ληφθούν υπόψη οι ανάγκες των αγροτικών εκμεταλλεύσεων, όπως η αύξηση της παραγωγής.
Όσον αφορά την προστασία των υγροτόπων και των τυρφώνων σύμφωνα με το ΚΓΠΣ 2, η Επιτροπή αναγνωρίζει ότι η υποχρέωση αυτή μπορεί «να είναι δαπανηρή για τους γεωργούς» και «να περιορίσει σημαντικά την ικανότητά τους να αλλάξουν ή να προσαρμόσουν τη χρήση της γης τους». Ως εκ τούτου, προτείνει να επιτραπεί στις χώρες μέλη να αποζημιώνουν καλύτερα τους αγρότες για το έργο αυτό χωρίς να αυξάνουν τις απαιτήσεις προστασίας”.
ΟΙ ΔΕΚΑ ΑΛΛΑΓΕΣ
Σε δέκα επί μέρους τροποποιήσεις συνοψίζονται οι κύριες αλλαγές που δρομολογούνται στον κανονισμό της ΚΑΠ, µε την ενδιάμεση αναθεώρηση που θα ανακοινώσει αύριο η Κοµισιόν . Σε αυτές περιλαμβάνονται η αύξηση του επιτρεπόμενου κεφαλαίου κίνησης στα 300.000 ευρώ για τα εγγυημένα δάνεια μέσω του ΠΑΑ, και, φυσικά, το Μέτρο για τα 50.000 ευρώ προς τους µικροκαλλιεργητές.
Αναλυτικότερα οι αλλαγές που αναμένονται να ανακοινωθούν αύριο έχουν ως εξής:
- Χρηµατοδοτικά εργαλεία: Αύξηση του κεφαλαίου κίνησης στα 300.000 ευρώ για τα χρηµατοδοτικά εργαλεία, επιτρέπεται πλέον η επιλεξιµότητα στη χρηµατοδότηση του ΦΠΑ
- Καθεστώς µικροκαλλιεργητών: Αύξηση στα 2.500 ευρώ του επιτρεπόµενου ποσού άµεσων ενισχύσεων που µπορεί να λαµβάνει ο αγρότης και να είναι στο καθεστώς καλλιεργητών. Συνολική εξαίρεση από τη συµµετοχή τους στην αιρεσιµότητα (πράσινες υποχρεώσεις). Επιτρέπεται να συµµετέχουν κανονικά στις επιδοτήσεις των οικολογικών σχηµάτων.
- Νέοι αγρότες: Επιτρέπεται η χρηµατοδότηση µέσω του ΠΑΑ δαπανών για επενδύσεις συµµόρφωσης µε ενωσιακά πρότυπα.
- Βιολογική Γεωργία: Περισσότερες εξαιρέσεις από αιρεσιµότητες.
- Αποζηµιώσεις: Επιτρέπεται στα κράτη-µέλη να δηµιουργούν µέτρο αποζηµιώσεις αγροτών για φυσικές καταστροφές µε 2% (270 εκατ. για την Ελλάδα) του προϋπολογισµού της ΚΑΠ.
- ∆ιαχείριση ρίσκου: Επιτρέπεται πλέον η επιλογή για αποζηµίωση συγκεκριµένων οµάδων αγροτών (π.χ νέοι, νεοεισερχόµενοι) και συγκεκριµένων καλλιεργειών και περιοχών. ∆ηλαδή να γίνονται σαφείς διακρίσεις ανάλογα τις ανάγκες που προκύπτουν, χωρίς να υποχρεώνεται το κράτος-µέλος να επιλέγει το σύνολο των πληττόµενων για αποζηµίωση.
- Επιτόπιοι έλεγχοι:Η Επιτροπή προτείνει οι αγρότες να υποβάλλονται σε όχι περισσότερους από έναν έλεγχο συµµόρφωσης ετησίως. Ωστόσο, προειδοποιεί ότι αυτή η αλλαγή θα µπορούσε να «αποδυναµώσει τα συστήµατα διακυβέρνησης» και να µειώσει την «αποτρεπτική επίδραση των ελέγχων».
- Αγροπεριβαλλοντικά Μέτρα και Βιολογικά:Επιτρέπονται πληρωµές ανά Μονάδες Ζωικού Κεφαλαίου (ΜΖΚ) και ανά κυψέλη όπως γίνεται στα οικολογικά σχήµατα. Σηµειώνεται πως στα Βιολογικά του ΠΑΑ οι επιδοτήσεις έως σήµερα παρέχονται µε βάση τον αριθµό στρεµµάτων στα βοσκοτόπια σε αναλογία µε τις ΜΖΚ
- Αιρεσιµότητες (πράσινες υποχρεώσεις για τη λήψη του τσεκ):Επιτρέπεται η µείωση των βοσκοτοπικών εκτάσεων κατά 7% (Πρότυπο GAEC 1). Επιτρέπεται η πληρωµή των αγροτών για τη ∆ιατήρηση πλούσιων σε άνθρακα εδαφών, όπως τυρφώνες και υγρότοποι (Πρότυπο GAEC 2).
- Στρατηγικά σχέδια: Παροχή µεγαλύτερης ευελιξίας στα κράτη µέλη για τη διαχείριση των στρατηγικών σχεδίων.
