Τριάντα ένα χρόνια μετά το μόνο που έχει αλλάξει στην εκπαίδευση είναι το όνομα του κόμματος από το οποίο προέρχεται ο υπουργός που υπόσχεται και αυτός, όπως και οι προκάτοχοί του, να κάνει μια μεγάλη μεταρρύθμιση σαν την “μεταρρύθμιση Παπανούτσου” το 1964. Κατά τα άλλα και ενώ σύμφωνα με το Σύνταγμα η παιδεία είναι δημόσια και δωρεάν, οι γονείς συνεχίζουν να ξοδεύουν μια περιουσία για τα φροντιστήρια προκειμένου τα παιδιά τους να πιάσουν μια καλή σχολή. Βεβαίως το “ελληνικό όνειρο” του πτυχίου - διαβατήριο για το Δημόσιο έχει πεθάνει από τα τέλη της δεκαετίας του 1980 όταν για πρώτη φορά οι πτυχιούχοι διαπίστωσαν ότι τους έχουν πιάσει τη θέση οι απόφοιτοι της Δευτεροβάθμιας που δεν έχασαν το χρόνο τους σε σπουδές και πήγαν κατευθείαν στο βουλευτή για διορισμό. Στη συνέχεια τη δεκαετία του 1990 απαξιώθηκαν και τα πτυχία των ευγενών επαγγελμάτων, αφού τα ελληνικά πανεπιστήμια “παρήγαγαν” περισσότερους γιατρούς, δικηγόρους, μηχανικούς, φαρμακοποιούς κ.λπ από όσους χρειαζόταν η ελληνική οικονομία.
Η απαξίωση των πτυχίων έστρεψε στις μεταπτυχιακές σπουδές δεκάδες στην αρχή, εκατοντάδες στη συνέχεια και χιλιάδες πλέον πτυχιούχους που δεν βρίσκουν εργασία όταν ολοκληρώσουν τον πρώτο κύκλο σπουδών. Η απόκτηση ενός καλού μεταπτυχιακού τίτλου κοστίζει από 3.500 ευρώ και πάνω, αλλά οι περισσότεροι καθηγητές που διδάσκουν στους μεταπτυχιακούς κύκλους σπουδών είναι κατά της λειτουργίας ιδιωτικών πανεπιστημίων επειδή “η παιδεία δεν είναι εμπόρευμα”.
Στην πραγματικότητα όμως και πέρα από τα συνθήματα των συντεχνιών, το κράτος δεν παρέχει πλήρη δωρεάν εκπαίδευση αφού ο εκπαιδευόμενος πρέπει να βάλει βαθιά το χέρι στην τσέπη αρχικώς για να αποκτήσει πρόσβαση στο πανεπιστήμιο και στη συνέχεια τους μεταπτυχιακούς τίτλους που απαιτεί η σύγχρονη αγορά εργασίας. Την ίδια ώρα όμως και ενώ τα φροντιστήρια αποτελούν πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, κανένας δεν τολμά να προτείνει παροχή κρατικών κουπονιών στις φτωχές οικογένειες για την πληρωμή των φροντιστών, γιατί αυτομάτως θα κατηγορηθεί ως ανάλγητος νεοφιλελεύθερος καπιταλιστής που θέλει να γκρεμίσει τη δημόσια εκπαίδευση. Αντιθέτως το κράτος επιχείρησε πολλές φορές να δημιουργήσει δημόσια φροντιστήρια στα σχολεία με προγράμματα ενισχυτικής διδασκαλίας, αλλά απέτυχε καθώς οι μαθητές συνέχισαν να προτιμούν τον ιδιώτη καθηγητή. Ετσι πρόσβαση στα φροντιστήρια και άρα και στην τριτοβάθμια εκπαίδευση εξακολουθούν να έχουν μόνο οι “έχοντες και κατέχοντες”, ενώ οι φτωχοί χάνουν το τρένο της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης γιατί μεταξύ άλλων πιστεύουν το παραμύθι της ισότητας στην εκπαίδευση.
Ετσι κι αλλιώς στο παγκόσμιο χωριό οι πλούσιοι έχουν δυνατότητα να στείλουν τα παιδιά τους να σπουδάσουν στα καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου και το μόνο που πρέπει να κάνει το κράτος είναι να δίνει τη δυνατότητα (και όχι μόνο ευκαιρίες) στους μη έχοντες την πρόσβαση σε όλα τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Αλήθεια γιατί το κράτος να μην δίνει υποτροφίες για σπουδές στο Χάρβαρντ ή στο Γέιλ σε αριστούχους μαθητές παιδιά φτωχών οικογενειών; Η απάντηση είναι αυτονόητη. Επειδή στην Ελλάδα κυριαρχούν απόψεις που ενδεχομένως να ήταν προοδευτικές την εποχή του… Παπανούτσου, αλλά σήμερα δεν είναι τίποτα παραπάνω από ιδεοληπτικές σημαίες ευκαιρίας για την εξυπηρέτηση συντεχνιακών συμφερόντων. Σύμφωνα λοιπόν με αυτή την κυρίαρχη ιδεοληπτική άποψη, η ισότητα στην εκπαίδευση διασφαλίζεται με τη λειτουργία μόνο δημόσιων πανεπιστημίων στην Ελλάδα, ενώ την ίδια ώρα εκατοντάδες “αποτυχόντες” των πανελλαδικών εξετάσεων πηγαίνουν για σπουδές στα ελληνόφωνα ιδρύματα της Κύπρου και σε πανεπιστήμια του εξωτερικού.
Οποιος όμως προτείνει την λειτουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων στην Ελλάδα και τη δωρεάν φοίτηση σε αυτά των αριστούχων φτωχών μαθητών, θα χαρακτηριστεί αυτομάτως ως ανάλγητος νεοφιλελεύθερος καπιταλιστής που θέλει να γκρεμίσει τη δημόσια εκπαίδευση. Εντελώς “συμπτωματικά” στις καπιταλιστικές χώρες λειτουργούν τα καλύτερα πανεπιστήμια (δημόσια και ιδιωτικά) του κόσμου, ενώ στην Ελλάδα των ιδεοληψιών και των μεταρρυθμίσεων οι μαθητές ακόμα βασανίζονται με πανελλαδικές εξετάσεις και θέματα της εποχής του… Παπανούτσου.
Ζω με την ελπίδα ότι κάποια μέρα οι εξετάσεις θα γίνουν μονόστηλο δίπλα στις κηδείες. Εχω και εγώ τις αυταπάτες μου.
Θανάσης Λαγός
Εmail: lathanasis@yahoo.gr
