Οι μεγάλες αυξήσεις στα τιμολόγια νερού – 7% μέσα σε μια νύχτα – και η ταυτόχρονη λειψυδρία δεν αποτελούν σύμπτωση. Είναι ο προάγγελος μιας αποτυχημένης, επιπόλαιης και χωρίς στρατηγική πολιτικής στη διαχείριση των υδάτων από τη ΔΕΥΑ Καλαμάτας.

Η ΔΕΥΑ Καλαμάτας λειτουργεί ένα δίκτυο με μεγάλες απώλειες και υποδομές που χρήζουν άμεσης αποκατάστασης. Οι τακτικές αυξήσεις τιμών, χωρίς ταυτόχρονη και μετρήσιμη ανταποδοτικότητα στα έργα, στερούν το νερό από νοικοκυριά και δεν λύνουν τη ρίζα του προβλήματος που είναι οι φυσικές απώλειες (διαρροές), κακή διαχείριση πίεσης, ελλιπής συντήρηση και αργοί ρυθμοί υλοποίησης έργων.
Τι σημαίνει «διάτρητο δίκτυο» . Είναι αυτές οι βλάβες που βλέπουμε κάθε μέρα στην πόλη και στο εξωτερικό δίκτυο, με πίδακες από νερά όπου διέρχονται συνήθως οι αγωγοί.
Με αλλα λόγια είναι το νερό που παράγεται αλλά δεν τιμολογείται (φυσικές διαρροές, μη καταμετρημένοι απαγωγικοί όγκοι, κλοπές, κ.ά.). Παγκοσμίως τα υψηλά ποσοστά μη τιμολογημενου νερού (π.χ. >30–40%) δείχνουν ανάγκη επείγοντος επενδυτικού προγράμματος και διαχείρισης πίεσης. Μελέτες δείχνουν ότι για να μειωθούν οι φυσικές απώλειες χρειάζεται συστηματικό πρόγραμμα εντοπισμού διαρροών, ζωνοποίηση, και επενδύσεις για ανανέωση αγωγών.

Μιλάμε για μια επιχείρηση που διεθεται αποθεματικό 10 εκατομμυρίων ευρώ, και όμως λειτουργεί με δίκτυο διάτρητο, με απώλειες που αγγίζουν το 50–55%. Δηλαδή, χάνεται μισό υδραγωγείο κάθε μέρα πριν καν φτάσει στη βρύση του κάθε δημότη. Την ίδια ώρα, το κεντρικό υδραγωγείο παραμένει κατεστραμμένο, τα έργα υποδομών κινούνται βασανιστικά αργά, και ο Δήμος επιλέγει για ακόμη μια φορά την εύκολη λύση.
Τις οριζόντιες αυξήσεις.

Αλλά τι ακριβώς ανέβηκε τόσο ξαφνικά, ώστε να δικαιολογεί αύξηση 7%;
Το κόστος άντλησης; Οι νέες γεωτρήσεις χρηματοδοτήθηκαν από το κράτος μέσω προγράμματος. Οι μονάδες άντλησης λειτουργούν με σταθερό ενεργειακό τιμολόγιο τελευταία και δεν υπήρξε καμία νέα, σοβαρή επένδυση που να εξηγεί την αύξηση κόστους.
Η πραγματική αιτία είναι η κακοδιαχείριση, η έλλειψη συντήρησης και ο καταποντισμός ενός δικτύου που λειτουργεί με υπερπιέσεις, επειδή είναι ακόμη εκτός λειτουργίας η εξισωτική δεξαμενή του Πηδήματος.
Το αποτέλεσμα ειναι σπασίματα, θολότητες, κίνδυνοι υγείας και απώλειες νερού τεράστιες.

Στην Αθήνα, που τα αποθέματα έχουν φτάσει σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα η ΕΥΔΑΠ, με πολύ μεγαλύτερο δίκτυο, διατηρεί τις απώλειες κοντά στο 25%. Με πολύ μικρότερες τιμές.

Στην Κρήτη, όπου το ζήτημα της ξηρασίας είναι πολύ εντονότερο, προχωρούν σε κλειστά δίκτυα, ζωνοποίηση και τηλεμετρία, όχι σε τιμωρητικές αυξήσεις.

Σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Δανία και η Γερμανία, οι απώλειες δεν ξεπερνούν το 6–8%, επειδή οι επιχειρήσεις ύδρευσης υποχρεούνται να επενδύουν τουλάχιστον το 10% του προϋπολογισμού τους ετησίως σε ανανεώσεις δικτύου. Στη ΔΕΥΑΚ, αυτό το ποσοστό είναι σχεδόν μηδενικό.
Που πάνε λοιπόν τα χρήματα των δημοτών. Πώς φτάσαμε σε τόσο μεγάλο αποθεματικό και ανυπαρξία έργων. Γιατί στις πρόσφατες αναπλάσεις δεν έγιναν και οι απαραίτητες αντικαταστάσεις των δικτύων η και οι κατασκευή αγωγών αποχέτευσης ομβρίων. Δεν είναι όλα αυτά στις υποχρεώσεις ανταποδοτικότητας της ΔΕΥΑΚ

Ποια είναι η πραγματική εικόνα;

Πόσο νερό πραγματικά έφεραν οι γεωτρήσεις του Δήμου;

Πόσο νερό χάνεται κάθε μέρα από το διάτρητο δίκτυο, ειδικά χωρίς την εξισωτική δεξαμενή Πηδήματος που θα σταθεροποιούσε τις πιέσεις;

Πόσα νοικοκυριά αναγκάζονται να στραφούν σε εμφιαλωμένο νερό λόγω θολότητας ή υποβάθμισης της ποιότητας;

Ποια έργα υποδομής έχουν πραγματικά προχωρήσει και ποια παραμένουν στα χαρτιά εδώ και χρόνια;

Και τέλος: Πού βρίσκεται η περιβόητη “ανταποδοτικότητα”;

Οι πολίτες πληρώνουν περισσότερα, αλλά παίρνουν λιγότερα. Και μάλιστα πληρώνουν τα νοικοκυριά και κερδίζουν όσοι βγάζουν χρήματα από τη χρήση του νερού.

Οι αυξήσεις δεν φέρνουν εξοικονόμηση, φέρνουν μόνο κοινωνική ανασφάλεια και αναξιοπιστία.

Τα μεγάλα λόγια της προεκλογικής περιόδου εξαφανίστηκαν. Ούτε ένας ουσιαστικός στόχος δεν έχει επιτευχθεί. Οι υποσχέσεις για «σύγχρονο και ασφαλές υδρευτικό σύστημα» έμειναν σε δελτία τύπου και παρουσιάσεις PowerPoint.

Συνεπώς η αύξηση 7% δεν αποτελεί τεχνικά αναγκαίο μέτρο, ενώ οι απώλειες >50% καθιστούν κάθε αύξηση τιμολογίου μη ανταποδοτική.
Η μη λειτουργία της εξισωτικής δεξαμενής Πηδήματος προκαλεί κατάρρευση του υδραυλικού ισοζυγίου .

Είναι βέβαιο ότι πόλη μας οδηγείται σε αδιέξοδο όχι επειδή «δεν υπάρχει νερό», αλλά επειδή δεν υπάρχει σχέδιο.

* Ο Μιχάλης Αντωνόπουλος είναι Γεωλόγος - Γεωτεχνικός Περιβάλλοντος M.Sc., πρώην αντιπρόεδρος ΓΕΩΤΕΕ Πελ. & Δ. Ελλάδος, πρόεδρος ΑΣ Καλαμάτας, πρώην Δημοτικός Σύμβουλος.