«Απολογισμό» έκανε η δημοτική αρχή κατά τα ρεπορτάζ, γιατί οι πολίτες ούτε που το πήραν χαμπάρι, ούτε και θα έτρωγαν το χρόνο τους για να «συμμετέχουν» στην κωμωδία με τίτλο «καθρέφτη, καθρεφτάκι μου πες μου αν υπάρχει κάποιος πιο ωραίος από εμένα». Η γενική κριτική δεν έχει νόημα, άλλο βλέπουν οι άρχοντες και άλλο βλέπουν οι δημότες. Τα φυσικά και χωροταξικά πλεονεκτήματα της πόλης όχι μόνο δεν αξιοποιούνται αλλά θεωρούνται και «προίκα» στην εξουσία. Με τον κίνδυνο να χαθεί, όπως χάνονται όλες οι προίκες όταν οι «δωρεοδόχοι» αντί να τις αξιοποιήσουν με πραγματικά έργα, τις χρησιμοποιούν για να περνάνε ωραία στην καρέκλα.
Πάμε λοιπόν σε ένα εκ των κορυφαίων που αποτελεί και «εκ των ων ουκ άνευ» όρο για την ομαλή συνέχιση της ζωής στην πόλη. Δεν χρειάζεται ιδιαίτερη προσπάθεια για να καταλάβει κάποιος ότι αναφερόμαστε στην αντιπλημμυρική προστασία με κορυφαίο θέμα αυτό του Νέδοντα. Για το δήμαρχο και τη δημοτική αρχή, κάτι σαν να μην υπήρξε και να μην υπάρχει τέτοιο θέμα. Ευτυχώς τουλάχιστον υπήρξε η παρέμβαση του Δημήτρη ΟΙκονομάκου ο οποίος υπενθύμισε το πρόβλημα. Πέρυσι, στις 30 Οκτωβρίου και με αφορμή τις πλημμύρες στη Βαλένθια έγραφα ένα κείμενο στο φέισμπουκ που παραμένει πάντα επίκαιρο: «Οι πλημμύρες της Ισπανίας και η υπενθύμιση του φέισμπουκ δίνουν την αφορμή να επανέλθουμε στην υπόθεση του Νέδοντα και του (φαραωνικού) αντιπλημμυρικού. Το έκλωθαν κάτι χρόνια και το έφεραν το καλοκαίρι του 2022 στο δημοτικό συμβούλιο. Η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων καταψηφίστηκε στις 10/7/2022 από το σώμα και βγήκαν τα «εξαπτέρυγα» της πολιτικής και οικονομικής διαπλοκής να κατηγορήσουν όσους ήταν αντίθετοι κατηγορώντας ότι θα πνιγεί η Καλαμάτα και θα είναι υπεύθυνοι γιατί (επί της ουσίας)… πρότειναν άλλα λύση. Γνωμοδοτική βεβαίως η απόφαση του δημοτικού συμβουλίου, το υπουργείο Περιβάλλοντος αποφασίζει. Πάει το θέμα στο Περιφερειακό Συμβούλιο που αποφασίζει να πάρει γνωμοδότηση από καθηγητή του ΕΜΠ προκειμένου να τοποθετηθεί. Νέος πόλεμος ότι… καθυστερεί το έργο και θα πνιγεί η Καλαμάτα, τελικά η γνωμοδότηση στηρίζει την απορριπτική απόφαση του περιφερειακού συμβουλίου που λήφθηκε στις 19/10/2022. Με καθυστέρηση κάποιων εβδομάδων δηλαδή τυπικά. Γνωμοδοτική και η απόφαση του περιφερειακού συμβουλίου, το υπουργείο Περιβάλλοντος αποφασίζει. Το υπουργείο Περιβάλλοντος κάνει ένα χρόνο να… αποφασίσει γιατί κάνει παιχνίδια ενόψει των αυτοδιοικητικών εκλογών. Ολο αυτό το χρόνο “μούγκα στη στρούγκα” τα εξαπτέρυγα που φοβόντουσαν ότι θα… πνιγεί η Καλαμάτα και έπρεπε σε χρόνο dt να δοθεί θετική γνωμοδότηση. Και το υπουργείο παίρνει την απόφαση έγκρισης στις 26/10/2023. Περνάει άλλος ένας χρόνος και στο δήμο ούτε που γνωρίζουν που είναι η υπόθεση, τα εξαπτέρυγα φυσικά “μούγκα στη στρούγκα” με πρώτους τους δημοτικούς παράγοντες (και τον ίδιο το δήμαρχο) που “έκοβαν πέταλο” πριν δύο χρόνια για να δοθεί το έργο στο “Μορέα” με απευθείας ανάθεση. Τους έχει φύγει η… ανησυχία για την πλημμύρα και το αντιπλημμυρικό. Αυτό συμβαίνει όταν κάποιοι “χορεύουν” κατά πως βαράει το τούμπανο της εξουσίας».
Μετά από λίγες ημέρες έγινε συζήτηση στο δημοτικό συμβούλιο και τότε στο δήμαρχο έφταιγε η… απλή αναλογική. Σχολίαζα τότε ότι πέραν του γελοίου του «επιχειρήματος» (με την ανάλογη αποδόμηση): «Ο δήμαρχος ας απαντήσει σε πολύ απλά ερωτήματα: Σε αυτά τα δύο χρόνια που ολοκληρώθηκε η διαδικασία (συμβουλευτικών γνωμοδοτήσεων) με ποιόν υπουργό συναντήθηκε, πότε έγινε αυτό και ποια απάντηση πήρε. Το φαραωνικό έργο σταμάτησε γιατί η Ευρωπαϊκή Ενωση βάζει φρένο στις απευθείας αναθέσεις (στο αντιπλημμυρικό του «Μορέα» είναι ο… ορισμός της φωτογραφικής απευθείας ανάθεσης) για να δώσει τις χρηματοδοτήσεις; Μήπως σταμάτησε γιατί δεν υπάρχει ούτε ευρώ για αντιπλημμυρικά έργα γεγονός που αποτυπώνεται στην προβληματική χρηματοδότηση του άλλου αντιπλημμυρικού, επίσης του «Μορέα», στην ανατολική πόλη;». Πάμε τώρα για τα τρία χρόνια από τότε και η υπόθεση ξεχάστηκε εντελώς. Ούτε η οριοθέτηση του Νέδοντα δεν έγινε και φυσικά όχι τυχαία καθώς αν αυτή γίνει με τον επιστημονικό τρόπο που αρμόζει, θα πρέπει πάραυτα να ξηλωθούν όλες οι εγκαταστάσεις. Αλλά έχοντας καταπατήσει την κοίτη του Νέδοντα με ένα θέατρο το οποίο κατασκευάστηκε με τραγικές διαδικασίες, κανένας δεν θέλει να… ξύνει πληγές με οριοθετήσεις. Εξ άλλου το θέατρο πήρε και «χρυσό βραβείο» στην κατηγορία «έργα αναψυχής». Μετά δυσκολίας αντιπαρέρχομαι το γεγονός ότι βραβεύεται ένας δήμος για την καταπάτηση κοίτης ποταμού (κάτι που αντανακλά τη σοβαρότητα των βραβεύσεων). Για την οριοθέτηση των ρεμάτων δεν συζητάμε, εκεί δεν ακουμπάει κανένας.
Πλην όμως δεν μπορώ να αντιπαρέλθω το γεγονός ότι το ενδιαφέρον των δημοτικών παραγόντων ήταν μόνο και μόνο πως θα δοθεί έγκριση σε ένα έργο που βαλλόταν από παντού και εγκαταλείφθηκε «ως μη γενόμενο» από την κομπορρημονούσα δημοτική αρχή. Και όχι η πραγματική προστασία της πόλης από τα πλημμυρικά φαινόμενα που μπορεί να εκδηλωθούν τόσο στο Νέδοντα όσο και στα ρέματα που διασχίζουν την πόλη. Ετσι είμαι υποχρεωμένος να υπενθυμίσω και κάτι άλλο που έγραφα σε εκείνο το σημείωμα πριν από 8 μήνες: «Ας πάμε και στην ουσία του θέματος που δυστυχώς με δραματικό τρόπο δικαιώνει όσους βρεθήκαμε απέναντι σε τέτοιου είδους λογικές διαχείρισης. Στη Βαλένθια έγινε κάτι που θυμίζει πολύ… Καλαμάτα. Σαν μέτρο αντιμετώπισης των πλημμυρών που προκαλούσε ο ποταμός Τούριας ο οποίος περνούσε από το κέντρο της πόλης, επιλέχθηκε γύρω στα 1960 η κατασκευή ενός μεγάλου αγωγού που την παρέκαμπτε, κάτι που οδήγησε σε ραγδαία αστικοποίηση του «επικίνδυνου χώρου» γύρω από το ποτάμι. Στη θέση του προβλεπόταν αυτοκινητόδρομος και μετά από διαμαρτυρίες στη θέση του έγινε ένα τεράστιο πάρκο. Η καταρρακτώδης βροχή «υπενθύμισε» στους όγκους νερού το δρόμο του και προκάλεσε βιβλική καταστροφή. Χαρακτηριστικά σε ρεπορτάζ της εφημερίδας «Καθημερινή» ο καθηγητής Ευθύμης Λέκκας τονίζει καταλήγοντας: «Η σκέψη που είχαν στη Βαλένθια τις δεκαετίες του ’50 και του ’60, για να αντιμετωπίσουν το φούσκωμα του ποταμού Τούριας μέσα στην πόλη, τον παρέκαμψαν, εγκιβωτίζοντάς τον και βγάζοντάς τον στην περίμετρο της πόλης. Τελικά πλημμύρισε ξανά. Γιατί εκεί που ήξερε να πηγαίνει το νερό, θα ξαναπάει». Η λύση προβάλλεται σε ένα άλλο ρεπορτάζ της εφημερίδας «Πρώτο Θέμα» πριν λίγες ημέρες: «Με τους επιστήμονες να λένε ότι στις μεσογειακές χώρες, όπως η Ισπανία, η Ιταλία και η Ελλάδα, τα ακραία φαινόμενα θα είναι πια ο κανόνας από τον οποίο δεν μπορεί να ξεφύγει κανείς και με τίποτα, οι Αρχές στρέφονται πια σε λύσεις που κάποτε θα φαίνονταν ακραίες. Κάπως έτσι, στη χώρα μας έχει αρχίσει να συζητείται με κάθε σοβαρότητα η πιθανότητα να γκρεμιστούν (έναντι κινήτρων και αποζημιώσεων για μετεγκαταστάσεις) ιδιοκτησίες πάνω σε μπαζωμένα ρέματα, ποτάμια και λίμνες για να αποφευχθεί μια τέτοια τραγωδία».
Επέλεξα τα ρεπορτάζ των δύο συγκεκριμένων εφημερίδων και γιατί απαντούν σε βασικά ερωτήματα αλλά και γιατί η πολιτική τους τοποθέτηση αφαιρεί κάθε «υποψία»… κομματικής προσέγγισης σχετικά με αυτό το θέμα. Και ασφαλώς μια προσεκτική ανάγνωση των δύο κειμένων (και του συνόλου των ρεπορτάζ που μπορεί ο καθένας να βρει στο διαδίκτυο), θα θυμίσει όχι μόνο σε πολλά σημεία Καλαμάτα, αλλά και την ανάγκη να δοθούν συγκεκριμένες απαντήσεις στα προβλήματα που δημιουργούν τα μπαζωμένα ρέματα στην πόλη. Εδώ και αμέτρητα χρόνια ζητάμε να γίνει οριοθέτηση των ρεμάτων ώστε σε πρώτη φάση να σταματήσουν οι κατασκευές πάνω στη λεκάνη απορροής τους και μετά συζητάμε για τα… ξηλώματα. «Ακρα του τάφου σιωπή» από δημοτικούς παράγοντες, εξώφθαλμες συνεχιζόμενες κατασκευές σε κοίτες ρεμάτων όχι μόνο από ιδιώτες αλλά και από το δήμο. Το απευχόμαστε αλλά με τέτοιες λογικές διαχείρισης των τοπικών υποθέσεων, αργά ή γρήγορα θα βρεθούμε μπροστά σε δύσκολες καταστάσεις. Ας σοβαρευτούν λοιπόν οι άρχοντες και ας πάψουν να πιστεύουν ότι το πρόβλημα θα σκάσει στα χέρια του… επόμενου που θα διοικήσει το δήμο. Η ζωή δεν εξαρτάται από τις πλακοστρώσεις και τις καρναβαλοκαταστάσεις. Από τα μέτρα για την προστασία της εξαρτάται και δεν χρειάζεται να είναι σοφός κανένας να το καταλάβει. Ας βάλουν στην άκρη τις χαζοχαρουμενιές της «Μασσαλίας του Μωρηά» και ας ασχοληθούν με τα σοβαρά».
Εδώ και 3 χρόνια από τότε που ήρθε στο δημοτικό συμβούλιο η πρόταση για το φαραωνικό έργο του «Μορέα» και απορρίφθηκε με την υπερψήφιση εναλλακτικής λύσης για φράγματα και άλλες παρεμβάσεις, η δημοτική αρχή δεν έχει κάνει απολύτως τίποτε. Και θα έχει ακέραια την ευθύνη για όποιες καταστροφές προκληθούν από πλημμυρικά φαινόμενα. Τις απευχόμαστε αλλά δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα τις αποφύγουμε καθώς η κλιματική αλλαγή προκαλεί όλο και περισσότερο έντονα φαινόμενα. Από τα οποία δεν προστατεύεται η πόλη με πλακοστρώσεις και αναπλάσεις κυβολιθικής ομοιομορφίας και απουσίας οποιασδήποτε έννοιας αισθητικής του χώρου.
[Η φωτογραφία από τη μεγάλη πλημμύρα πριν 101 χρόνια (16 Οκτωβρίου 1924), το νερό έχει ξεχυθεί στην Αριστομένους και έχει πλημμυρίσει τα πάντα, η λήψη είναι από το κτίριο της τότε Εθνικής Τράπεζας και νυν δημαρχείου - ΓΑΚ-Μεσσηνίας, αρχείο Πλούτωνα Κατσούλη]
