Η επίθεση του Ισραήλ στο Ιράν ήταν το κερασάκι στην τούρτα της παγκόσμιας αστάθειας. Οι ισορροπίες και οι βεβαιότητες έχουν ανατραπεί σε όλα τα επίπεδα και είναι προφανές ότι τα πάντα μοιράζονται από την αρχή. Το πότε θα φτάσουμε σε μια νέα παγκόσμια ισορροπία και πώς θα έχει διαμορφωθεί η κατάσταση μετά το τέλος των πολεμικών συγκρούσεων, αλλά και του οικονομικού και νέου τεχνολογικού πολέμου, κανένας δεν μπορεί να το προβλέψει. Το μόνο βέβαιο είναι ότι θα έχουμε μια νέα κατάσταση, στην οποία κάποιες χώρες θα έχουν νέο αναβαθμισμένο ρόλο στην παγκόσμια ισορροπία και κάποιες άλλες θα περάσουν σε δεύτερη μοίρα.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η θέση της χώρας μας θα προσδιοριστεί από τον ρόλο της Ε.Ε. στη νέα παγκόσμια ισορροπία και, βέβαια, από το αν η Τουρκία καταφέρει να κατοχυρώσει τον ρόλο της ως περιφερειακή δύναμη στο νέο παγκόσμιο σύστημα ισορροπίας. Στο αρνητικό σενάριο, η Ε.Ε., αν δεν διαλυθεί, θα πάψει να παίζει ρόλο στα διεθνή πράγματα ως ενιαίος φορέας, ενώ η Τουρκία θα αποτελέσει τον κυρίαρχο παίκτη και τον βασικό προστάτη του μουσουλμανικού κόσμου στην ευρύτερη περιοχή. Στο θετικό, η Ε.Ε. θα αποκτήσει ενιαία εξωτερική πολιτική και άμυνα, αναβαθμίζοντας τον ρόλο της στη διεθνή σκηνή σε όλα τα επίπεδα, ενώ η Τουρκία θα αποδυναμωθεί και θα περιοριστεί σε έναν περιθωριακό ρόλο.
Η Ελλάδα το επόμενο διάστημα θα βρεθεί μπροστά σε δύσκολες αποφάσεις και επιλογές. Είναι προφανές ότι δεν μπορεί να καθορίσει τις εξελίξεις στο διεθνές περιβάλλον και είναι αναγκασμένη να ακολουθήσει ευρύτερες επιλογές στις στρατηγικές συμμαχίες στις οποίες συμμετέχει. Δεν μπορεί, δηλαδή, να μην ακολουθήσει τις βασικές επιλογές της Ε.Ε., ούτε και μπορεί να κάνει τώρα πίσω στη στρατηγικού χαρακτήρα συμμαχία με το Ισραήλ. Μέσα στα περιορισμένα πλαίσια, υπάρχουν δυνατότητες χειρισμών, οι οποίες όμως δεν μπορεί παρά να είναι εντελώς οριακές, αλλά σίγουρα χρήσιμες.
Η συνειδητοποίηση του πώς έχουν τα πράγματα είναι εξαιρετικά κρίσιμο ζήτημα για τη διαμόρφωση του εσωτερικού πολιτικού μετώπου. Σε περιόδους κρίσης, το να λέει ο καθένας περίπου ό,τι του κατέβει, για να χαϊδέψει αυτιά, δεν είναι υπεύθυνο και εθνικά χρήσιμο. Η χώρα έχει πληρώσει ιστορικά πολύ ακριβά τους υπερπατριώτες και τις προσεγγίσεις που δεν έβλεπαν το διεθνές περιβάλλον, παρά μόνο το εθνικό εκλογικό ακροατήριο. Δεν είμαστε αισιόδοξοι ότι θα πρυτανεύσει η λογική· αντίθετα, είναι βέβαιο ότι το επόμενο διάστημα θα κορυφωθεί η ρητορική των υποδείξεων και της εθνικής πλειοδοσίας.
Η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη φαίνεται ότι μπαίνει σε μια εξαιρετικά δύσκολη περίοδο, όπου από τη μία μεριά θα έχει να αντιμετωπίσει τους «δεξιούς εθνικούς ψάλτες» και από την άλλη την ακρίβεια και τον πληθωρισμό, ο οποίος θα αναζωπυρωθεί το επόμενο διάστημα λόγω και της αύξησης του πετρελαίου. Αν στην εξίσωση μπει και η πιθανότητα μείωσης εσόδων από τον τουρισμό -κάτι που φαντάζει πολύ πιθανό- αντιλαμβάνεται ο καθένας τι θα ακολουθήσει.
Οι σχεδιασμοί των πρώην πρωθυπουργών για τη δημιουργία κομμάτων, η δυσφορία των πολιτών από την οικονομική ασφυξία, η πολύχρονη παραμονή στην εξουσία που δημιουργεί αίσθηση καθεστωτικής αντίληψης, η ύπαρξη ενός ακόμα τυχαίου γεγονότος καταστροφής και κρατικής ανεπάρκειας, σε συνδυασμό με μια αρνητική εξέλιξη στο επίπεδο των εθνικών ζητημάτων, συνθέτουν ένα πολιτικό ναρκοπέδιο το οποίο δύσκολα μπορεί να ξεπεραστεί.
Η πολιτική πίεση θα είναι αφόρητη και το πιθανότερο είναι να οδηγήσει σε βεβιασμένες και, ως εκ τούτου, λανθασμένες κινήσεις. Το καλοκαίρι φαίνεται πως θα είναι δύσκολο και πολλοί θεωρούν ότι το φθινόπωρο θα έχουμε επιτάχυνση των εξελίξεων, ακόμα και με πρόωρες εκλογές, που θα διαμορφώσουν το νέο πολιτικό σκηνικό της χώρας. Απαιτείται ο καθένας μας να σταθμίσει ψύχραιμα και με σύνεση τα δεδομένα· δεν είναι εύκολο, αλλά σημαντική ευθύνη για την πορεία των κρατών έχουν και οι λαοί. Ελπίδα όλων είναι οι νέες ισορροπίες που θα προκύψουν να ισχυροποιήσουν τη θέση της χώρας και των πολιτών.
panagopg@gmail.com
