Η πρόσφατη απόφαση της κυβέρνησης να καταργήσει τον ΟΠΕΚΕΠΕ δεν μπορεί και δεν πρέπει να ιδωθεί ως μία «τεχνική» ή «διοικητική» πράξη. Πρόκειται για μια βαθιά πολιτική επιλογή, που έρχεται να κλείσει βιαστικά και χωρίς λογαριασμό ένα κεφάλαιο σκανδάλων και ευθυνών, μεταθέτοντας για άλλη μία φορά το κόστος στους αγρότες, την περιφέρεια και τη δημοκρατική λογοδοσία.
Από τον εκσυγχρονισμό στην εκκαθάριση
Ο ΟΠΕΚΕΠΕ – Οργανισμός Πληρωμών και Ελέγχου Κοινοτικών Ενισχύσεων – είχε ως βασικό αντικείμενο τον έλεγχο και τη διανομή αγροτικών επιδοτήσεων από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ένας φορέας με τεράστια σημασία για τη βιωσιμότητα των μικρομεσαίων αγροτών, κυρίως στην περιφέρεια, που συχνά αποτελούν τον μοναδικό μοχλό οικονομικής ζωής.
Τα τελευταία χρόνια, οι αποκαλύψεις για κακοδιοίκηση, αδιαφανείς συμβάσεις, αλλά και «συμπτώσεις» σε εργολαβίες του ΟΣΔΕ (Ολοκληρωμένο Σύστημα Διαχείρισης και Ελέγχου) δημιούργησαν πολιτική πίεση. Αντί όμως να υπάρξει ουσιαστικός λογιστικός και πολιτικός έλεγχος, η κυβέρνηση ακολούθησε τη γνωστή, βολική οδό: διαλύουμε τον φορέα, μιλάμε για «διαχρονικές παθογένειες» και αποφεύγουμε την ανάληψη ευθύνης.
Οι “διαχρονικές παθογένειες” ως πολιτικό καταφύγιο
Κάθε φορά που ξεσπά σκάνδαλο – είτε στον ΕΦΚΑ, είτε στον ΟΣΕ, είτε στον ΟΠΕΚΕΠΕ – ακούμε το ίδιο αφήγημα. Δεν φταίει κανείς συγκεκριμένος· φταίει το “σύστημα”, το “παρελθόν”, η “γραφειοκρατία”. Ένα είδος μεταφυσικής παθογένειας που διασώζει όλους όσοι είχαν πραγματική ευθύνη. Η κυβέρνηση αποποιείται της πολιτικής ευθύνης που της αναλογεί και εμφανίζεται περίπου ως... θύμα ενός συστήματος που η ίδια διαχειρίζεται επί σειρά ετών.
Αυτό δεν είναι πολιτική αυτοκριτική – είναι μηχανισμός συγκάλυψης.
Ποιος πληρώνει το τίμημα;
Το τίμημα το πληρώνει, όπως πάντα, ο αγρότης. Ο άνθρωπος του μόχθου, που βασίζεται στις επιδοτήσεις για να επιβιώσει σε ένα σκληρό και διαρκώς μεταβαλλόμενο οικονομικό περιβάλλον. Τώρα, καλείται να αντιμετωπίσει την κατάργηση του βασικού του συνομιλητή στο κράτος και να «εξυπηρετηθεί» πιθανότατα μέσω νέων, ιδιωτικών διαύλων ή ασαφών μεταβατικών σχημάτων.
Η απορρύθμιση της αγροτικής πολιτικής δεν θα φέρει περισσότερη αποδοτικότητα· θα φέρει περισσότερη εξάρτηση και αδιαφάνεια. Και αυτό εξυπηρετεί πολύ συγκεκριμένα συμφέροντα.
Η απάντηση είναι: δημόσιος έλεγχος, όχι διάλυση
Η απάντηση δεν μπορεί να είναι η ΣΙΩΠΗ ή η ΑΝΟΧΗ στη «λογική της εκκαθάρισης». Οι δημόσιοι θεσμοί πρέπει να ελέγχονται, να εκσυγχρονίζονται, αλλά να προστατεύονται από τις επιθέσεις εκείνων που θέλουν να τους ιδιωτικοποιήσουν, να τους σιωπήσουν ή να τους μετατρέψουν σε εργαλείο εξυπηρέτησης φίλιων συμφερόντων. Η διάλυση του ΟΠΕΚΕΠΕ δεν αποτελεί μεταρρύθμιση, αλλά ένα ακόμα βήμα στη διάλυση της δημόσιας λογοδοσίας και της στήριξης της περιφέρειας. Αν θέλουμε πραγματική διαφάνεια, λογοδοσία και ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα, χρειαζόμαστε ενίσχυση των θεσμών, όχι την εξαφάνισή τους από τον χάρτη.
