Lockdown, μαζικοί εμβολιασμοί και απαγόρευση κυκλοφορίας; Θα ξεκινήσουν πραγματικά όλα από την αρχή; Αυτή τη φορά δεν μιλάμε για τον κορωνοϊό, αλλά την ευλογιά των πιθήκων (Mpox). Σε ορισμένες γωνιές των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, η μουρμούρα, γκρίνια και αμφισβήτηση αυξήθηκαν τελευταία και πάλι.
Χρησιμοποιώντας τα γνωστά μοτίβα συνωμοσίας από την πανδημία CoViD-19, καλλιεργείται τώρα ένα νέο πεδίο παραπληροφόρησης με τη χρήση της ασθένειας που ήταν παλαιότερα γνωστή ως monkeypox.
Η νέα εκστρατεία παραπληροφόρησης που αναμένεται και πάλι να συγκλονίσει τα πληκτρολόγια, μπορεί να προκαλέσει εκ νέου συζητήσεις και προστριβές, όσο πολλαπλασιάζονται τα περιστατικά, τόσο περισσότερο θα προκύπτουν φοβίες και συναφείς θεωρίες για την αποκάλυψη. Είναι όμως όλα αυτά «σημεία των καιρών» ή απλά επειδή το διαδίκτυο πλέον είναι γεμάτο από «ειδικούς» οδεύουμε προς μια νέα καταιγίδα παραπληροφόρησης;
Ενώ ο κορωνοϊός έχει πλέον εξαφανιστεί από την καθημερινή ζωή πολλών ανθρώπων στη Γερμανία και η παραπληροφόρηση σχετικά με την CoViD ανταλλάσσεται συνήθως μόνο σε μικρούς διαδικτυακούς κύκλους, οι ψευδείς ισχυρισμοί σχετικά με τον ιό Mpox έχουν αποκτήσει πρόσφατα δυναμική στο Facebook, το X, το TikTok, το Telegram και άλλα παρόμοια.
"Το γεγονός ότι το θέμα του Mpox απασχόλησε τα μέσα μαζικής ενημέρωσης αντανακλάται επίσης στα κανάλια Telegram των ακροδεξιών εξτρεμιστών και της συνωμοσιολογικής ιδεολογίας", δήλωσε ο Miro Dittrich από το Κέντρο Παρακολούθησης, Ανάλυσης και Στρατηγικής (Cemas), το οποίο ερευνά τις τάσεις ριζοσπαστικοποίησης και τις συνωμοσιολογικές αφηγήσεις στο διαδίκτυο.
Σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο του Cemas, οι λέξεις-κλειδιά "monkeypox" ή "Mpox" αναφέρονταν και πάλι ιδιαίτερα συχνά στα 5.000 περίπου κανάλια και ομάδες Telegram που αναλύθηκαν στα μέσα Αυγούστου.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) είχε κηρύξει "έκτακτη ανάγκη δημόσιας υγείας διεθνούς ενδιαφέροντος" λόγω της αυξανόμενης εξάπλωσης μιας συγκεκριμένης παραλλαγής του ιού Mpox (κλάση Ib) στην Αφρική. Μεταξύ άλλων, θέλει να ενθαρρύνει τις αρχές σε όλο τον κόσμο να είναι πιο προσεκτικές.
Ο ισχυρισμός ότι ο ΠΟΥ διέταξε τις κυβερνήσεις να προετοιμαστούν για νέα και μακρά lockdown εξαπλώθηκε γρήγορα στο διαδίκτυο. Αυτό όμως δεν συνέβη. Σε κάθε περίπτωση, μια τέτοια ντιρεκτίβα είναι εντελώς από το πουθενά: Ο διεθνής οργανισμός δεν δικαιούται ούτε είναι σε θέση να το πράξει.
"Μόνο οι ίδιες οι χώρες έχουν την κυριαρχία να λαμβάνουν αποφάσεις και να λαμβάνουν μέτρα για την υγεία των πληθυσμών τους", δήλωσε στο Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων (dpa) ο εκπρόσωπος του ΠΟΥ Ταρίκ Γιασάρεβιτς.
Το αφήγημα της υπερβολικής εξουσίας του ΠΟΥ είχε ήδη ενστερνιστεί από αρκετούς ανθρώπους κατά την εποχή του κορωνοϊού - και ήταν εξίσου λανθασμένο τότε όσο και σήμερα. "Πιθανές καταπατήσεις θεμελιωδών δικαιωμάτων θα ήταν αποτέλεσμα μόνο της δράσης κυρίαρχου κράτους", τόνιζαν οι εμπειρογνώμονες των επιστημονικών υπηρεσιών της γερμανικής Βουλής το 2023.
Αποδεικνύεται ότι οι ψευδείς ισχυρισμοί από την πανδημία συχνά μεταφέρονται ένα προς ένα στο Mpox. «Οι συνωμοσιολόγοι μπορούν ακόμη να προσεγγίσουν τους ανθρώπους με το θέμα του κορωνοϊού, αλλά το ενδιαφέρον γι' αυτό έχει ήδη πέσει σε μια πολύ συγκεκριμένη ομάδα", λέει ο εμπειρογνώμονας της Cemas, Dittrich. Δεν υπάρχουν πλέον κρατικά μέτρα που μπορούν να κινητοποιηθούν εναντίον τους.
"Αν εμφανιστεί μια νέα ασθένεια και υπάρξει εμβολιασμός γι' αυτήν, τότε φυσικά θα πλαισιωθεί με το ίδιο αφήγημα", λέει ο ερευνητής του δεξιού εξτρεμισμού. "Οι συνωμοσιολόγοι δεν ενδιαφέρονται για το πόσο επικίνδυνη είναι η Mpox, πώς λειτουργεί η μετάδοση ή τι είδους εμβόλιο βοηθάει εναντίον της".
Ένα πράγμα πρέπει να είναι σαφές: Οι ασθένειες είναι πολύ διαφορετικές μεταξύ τους. Η οδός μετάδοσης και μόνο των δύο ιών διαφέρει σημαντικά - το ίδιο και η δυνατότητα μόλυνσης. Ο SARS-CoV-2 μεταδίδεται κυρίως μέσω μικροσκοπικών σταγονιδίων στον αέρα, δηλαδή μέσω της αναπνευστικής οδού. Με τον Mpox, από την άλλη πλευρά, η επαφή δέρμα με δέρμα είναι η κύρια οδός μετάδοσης.
Πρόκειται κυρίως για στενή επαφή δέρμα με δέρμα κατά τη διάρκεια του σεξ ή στενές αγκαλιές, μασάζ και φιλιά, όπως εξηγεί το Ινστιτούτο Robert Koch (RKI). Υπάρχει ιδιαίτερος κίνδυνος μόλυνσης σε μολυσμένα άτομα με εξανθήματα, πληγές ή ψωρίαση.
Σύμφωνα με το RKI, μέχρι σήμερα δεν έχει εντοπιστεί στη Γερμανία ούτε ένα κρούσμα του ιού Mpox της κλάσης Ι (έως τις 31 Αυγούστου), ο οποίος, σύμφωνα με προκαταρκτικά ευρήματα, προκαλεί σοβαρότερες πορείες της νόσου από την παραλλαγή του ιού που κυκλοφορούσε προηγουμένως (κλάση IIb).
Το RKI έχει καταγράψει μέχρι στιγμής περίπου 3.800 κρούσματα της κλάσης IIb σε εθνικό επίπεδο, η πλειονότητα των οποίων (περίπου 3.700) από τις αρχές του καλοκαιριού έως το φθινόπωρο του 2022.
Το εγγύς μέλλον λοιπόν αναμένεται να δείξει αν και κατά πόσο η συνωμοσιολογία έχει βρει νέο έδαφος. Σίγουρα τουλάχιστον σύμφωνα με τα τωρινά στοιχεία δεν πάμε για κανένα lockdown. O πόλεμος στο διαδίκτυο όμως έχει ήδη αρχίσει. Γιατί για κάποιους η επιστήμη είναι κατακριτέα. Χωρίς να ξέρουν καν σε τι Θεό πιστεύουν.