Στις 18 Μαΐου 1965 δημοσιεύθηκε στον τύπο η ύπαρξη μιας αριστερού προσανατολισμού μυστικής οργάνωσης στο στράτευμα, που σκόπευε στην αλλαγή του πολιτεύματος και την επιβολή δικτατορίας. Επρόκειτο για τον ΑΣΠΙΔΑ, το ακρωνύμιο της παραίνεσης:
Αξιωματικοί Σώσατε Πατρίδα Ιδανικά Δημοκρατία Αξιοκρατία,
που έδωσε το όνομα στο μεγάλο στρατιωτικοπολιτικό σκάνδαλο που ξέσπασε τότε στην Ελλάδα και οδήγησε στα Ιουλιανά.
Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα, ηγέτης αυτής της κίνησης ήταν ο γιος του πρωθυπουργού Γεωργίου Παπανδρέου, Ανδρέας με την ανοχή του πατέρα του!
Την υπόθεση είχε φέρει στο φως ο στρατηγός Γεώργιος Γρίβας, αρχηγός των κυπριακών Ενόπλων Δυνάμεων. Αυτός είχε ενημερώσει σχετικά μόνο τον βασιλιά Κωνσταντίνο και τον υπουργό Εθνικής Άμυνας, Πέτρο Γαρουφαλιά. Όχι όμως και τον πρωθυπουργό. Ως επικεφαλής του ΑΣΠΙΔΑ κατανόμαζε τον λοχαγό Αριστόδημο Μπουλούκο, που υπηρετούσε τότε στην Κύπρο.
Παράλληλα με τον ΑΣΠΙΔΑ υπήρχε και ο ΙΔΕΑ, δηλαδή ο Ιερός Δεσμός Ελλήνων Αξιωματικών. Αυτός ήταν μία μυστική παραστρατιωτική οργάνωση αξιωματικών του Ελληνικού Στρατού με ακροδεξιές θέσεις, που αναμίχθηκε στην πολιτική, ειδικότερα μετά την απελευθέρωση και τον εμφύλιο, με σκοπό την αντιμετώπιση «τυχόν επαπειλούμενου κομμουνιστικού κινδύνου». Από αυτόν προέρχονταν πολλά στελέχη της κατοπινής δικτατορίας.
Ο Πέτρος Γαρουφαλιάς ήταν φίλος, συνεργάτης, βασικός χρηματοδότης και κουμπάρος του Γεωργίου Παπανδρέου. Η κουμπαριά έγινε από τον γάμο του Γαρουφαλιά με την Μαριάνθη, χήρα του μεγαλοβιομήχανου Ιωάννη Φιξ.
Τον Νοέμβριο του 1963 έγιναν εκλογές και ο Γεώργιος Παπανδρέου επέστρεψε στην πρωθυπουργία. Τον Φεβρουάριο του 1964 με δεύτερες εκλογές, απέκτησε ευρεία κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Ο Γαρουφαλιάς ανέλαβε το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας και αυτή η επιλογή χαρακτηρίστηκε επιτυχημένη αφού εκτός από την σχέση του με τον Γεώργιο Παπανδρέου είχε και τη στήριξη του παλατιού. Στην κυβέρνηση συμμετείχε ως υπουργός Συντονισμού και ο γιος του πρωθυπουργού, Ανδρέας Παπανδρέου. Αυτός δεν εμπιστευόταν τον Γαρουφαλιά και μέσω της Κ.Υ.Π και του λοχαγού Θεοφάνη Τόμπρα τον παρακολουθούσε. Ο Γαρουφαλιάς το έμαθε την άνοιξη του 1965.
Λόγω των σχέσεων του Γαρουφαλιά με το παλάτι, ο Γεώργιος Παπανδρέου θέλησε να τον αντικαταστήσει αλλά ο Γαρουφαλιάς ήταν για πολλά χρόνια χρηματοδότης του και αυτό δυσκόλευε τα πράγματα. Το παλάτι αντιδρούσε στην αντικατάσταση και ο βασιλιάς δεν υπέγραφε το σχετικό διάταγμα με πρόφαση τη φημολογία ότι ο Ανδρέας Παπανδρέου, είχε εμπλακεί στην υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ. Ο Γαρουφαλιάς συντάχθηκε με το παλάτι και αρνήθηκε να παραιτηθεί.
Την 1η Ιουνίου 1965 ο υποστράτηγος ανακριτής Ιωάννης Σίμος τεκμηρίωσε την ύπαρξη του ΑΣΠΙΔΑ επισημαίνοντας ότι σε αυτήν την κίνηση δεν υπήρχε εμπλοκή πολιτικού προσώπου και ενημέρωσε τον πρωθυπουργό. Ο ανακριτής πρότεινε την παραπομπή στο ανακριτικό συμβούλιο με το ερώτημα απόταξης των λοχαγών Πεζικού Αριστόδημου Μπουλούκου, Ιωάννη Πανούτσου, Δημητρίου Παπαγιαννόπουλου και Ιωάννη Θεοδοσίου ως πρωτεργατών της οργάνωσης, ενώ για έξι ακόμη λοχαγούς και υπολοχαγούς πρότεινε αυστηρό πειθαρχικό έλεγχο. Ζήτησε, ακόμη, να επιβληθεί πειθαρχική ποινή για αμέλεια στην εκτέλεση των καθηκόντων του, στον πρώην διοικητή της Κ.Υ.Π., συνταγματάρχη Αλέξανδρο Παπατέρπο.
Μετά από αυτό το πόρισμα η κυβέρνηση παραδέχθηκε συνωμοτικές κινήσεις κατώτερων μόνο αξιωματικών και επέμεινε στον ισχυρισμό ότι δεν υπήρχε ανάμιξη πολιτικών προσώπων. Έτσι η υπόθεση παραπέμφθηκε στη στρατιωτική δικαιοσύνη.
Μπροστά στο αδιέξοδο, ο βασιλιάς Κωνσταντίνος πρότεινε στον Γεώργιο Παπανδρέου να αλλάξει τον γιο του με άλλον υπουργό και να μεταφέρει την εκδίκαση της υπόθεσης ΑΣΠΙΔΑ στο υπουργείο Δικαιοσύνης. Ο στόχος ήταν προφανής. Στη δίκη θα εμπλεκόταν και ο Ανδρέας Παπανδρέου. Η άρνηση του πρωθυπουργού τον οδήγησε στην παραίτηση της κυβέρνησής του. Ακολούθησαν τα Ιουλιανά.
Η υπόθεση πέρασε στα πολιτικά δικαστήρια, διευρύνθηκε με περισσότερους κατηγορούμενους και η δίκη έληξε στις 16 Μαρτίου 1967. Καταδικάστηκαν 15 και αθωώθηκαν 13 ενώ δεν αποδείχθηκε ανάμειξη του Ανδρέα Παπανδρέου. Πολύ αργότερα, στο βιβλίο του «Η Δημοκρατία στο Απόσπασμα», ο Ανδρέας Παπανδρέου παραδέχθηκε την ύπαρξη του ΑΣΠΙΔΑ.
