Η βιβλιοθήκη στεγάζεται σε ορόφους του Δημοτικού Πνευματικού Κέντρου Καλαμάτας, μαζί με την Πινακοθήκη, που περιλαμβάνεται στο ίδιο Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου. Εχει συσταθεί από το 1933 και συνεργάζεται πέραν των άλλων και με το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, συμβάλλοντας στο ερευνητικό έργο των φοιτητών.

Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Λαϊκής Βιβλιοθήκης, Βασίλη Τσούλο, η εν λόγω βιβλιοθήκη είναι από τις σημαντικότερες επαρχιακές της Ελλάδας και έχει πάνω από 100.000 τίτλους βιβλίων, η πλειοψηφία των οποίων είναι σπανιότατα χειρόγραφα ακόμα και από την περίοδο της Τουρκοκρατίας - και όχι μόνο.  Μεταξύ των πολύτιμων εγγράφων της, περιλαμβάνεται αντίγραφο της πρώτης εφημερίδας που εκδόθηκε στην Ελλάδα, «Σάλπιγξ Ελληνική», και αρκετών σπάνιων περιοδικών, μεσσηνιακών και μη, ενώ είναι πλούσια και σε φιλολογικά κυρίως βιβλία. Ανάμεσά τους υπάρχουν και σπάνια βιβλία από την εποχή του Γουτεμβέργιου, τα οποία φυσικά δεν δανείζονται όπως όλα τα άλλα, όμως έχει κανείς τη δυνατότητα να τα ξεφυλλίσει στο αναγνωστήριο της βιβλιοθήκης. 

Η Λαϊκή Βιβλιοθήκη Καλαμάτας καταλαμβάνει 3 ορόφους στο Πνευματικό Κέντρο, ενώ η ταξινόμησή της είναι σύγχρονη-ηλεκτρονική, και μέσω του Διαδικτύου μπορεί να δει κάποιος τα βιβλία που διατίθενται. Υπάρχουν αρκετές δωρεές, όμως έχουν μειωθεί σημαντικά, ακόμα κι από τον άλλοτε τακτικό δωρητή, το Ιδρυμα Κωστόπουλου. Οι δε αγορές είναι λίγες, καθώς δεν υπάρχουν χρήματα. 

Ευτυχώς οι 3 υπάλληλοι, ένας απόφοιτος λυκείου και δύο πτυχιούχοι Φιλολογίας, μισθοδοτούνται από το δήμο, ενώ για την προμήθεια νέων βιβλίων αναμένεται κάποιος χορηγός. 

Βέβαια η βιβλιοθήκη έχει ήδη πάρα πολλά βιβλία· τόσα που έχει και πρόβλημα χώρου, παρά τους 3 της ορόφους. Ωστόσο είναι απαραίτητη  η ανανέωση των τίτλων, για την κάλυψη των αναγκών των αναγνωστών.

Εκτός από τις διάφορες δράσεις που αναλαμβάνει η Λαϊκή Βιβλιοθήκη, συνεργάζεται και με το Πανεπιστήμιο τόσο σε ερευνητικό επίπεδο όσο και για μετεκπαίδευση. Επίσης είναι αρκετά τα σχολεία απ’ όλη τη Μεσσηνία και άλλες περιοχές, που επισκέπτονται τη βιβλιοθήκη, είτε στο πλαίσιο εκπαιδευτικής εκδρομής είτε για έρευνα. Ακόμη, πραγματοποιούνται εκδηλώσεις με φορείς, όπως πρόσφατα με την Εθνική Λυρική Σκηνή. 

Μια σημαντική μερίδα των αναγνωστών ενδιαφέρεται για τον Τύπο, καθώς το ανεκτίμητο αρχείο είναι διαθέσιμο προς ανάγνωση.

ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ

Το Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου «Λαϊκή Βιβλιοθήκη-Πινακοθήκη» διοικείται από 9μελές Διοικητικό Συμβούλιο το οποίο εκλέγεται κάθε διετία.

Αναφορικά με την ιστορία του Νομικού Προσώπου, αυτή ξεκινά από το 1933, οπότε στεγάστηκε η βιβλιοθήκη σε μια μικρή αίθουσα, εκεί που αργότερα κατασκευάστηκε το Πνευματικό Κέντρο Καλαμάτας. Εν συνεχεία δικαιωματικά η Λαϊκή Βιβλιοθήκη πήρε τους χώρους της και συστεγάζεται με τις άλλες υπηρεσίες του Πνευματικού Κέντρου.

Ο δανεισμός βιβλίων συνεχίζεται, με μειούμενο ρυθμό φυσικά, λόγω του ότι οι περισσότερες πληροφορίες είναι πλέον διαθέσιμες στο Διαδίκτυο (www.laikivivliothiki.gr). Ετσι, πλέον δεν απευθύνονται πια στη βιβλιοθήκη κυρίως οι μαθητές, αφού μπορούν να αντλήσουν πληροφορίες από το Ιντερνετ. Πάντως, παραμένουν πιστοί στον δανεισμό πολλοί άνθρωποι που ενδιαφέρονται κυρίως για λογοτεχνικά βιβλία.