Στον πυρήνα της “έξυπνης πόλης” είναι η αξιοποίηση της τεχνολογίας, όπως και δράσεις για την προστασία του περιβάλλοντος. Μια από τις σημαντικότερες υπηρεσίες της είναι η προσβασιμότητα (και των ΑΜΕΑ), μέσα από τεχνολογίες και απλές ψηφιακές εφαρμογές προσαρμοσμένες στις μεταφορές και τις συγκοινωνιακές υποδομές.

Ρεπορτάζ: Νικολέττα Κολυβάρη

Ο δρ. Παναγιώτης Παπαντωνίου, πολιτικός μηχανικός – επιστημονικός συνεργάτης στον Τομέα Μεταφορών και Συγκοινωνιακής Υποδομής της Σχολής Πολιτικών Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, παρουσίασε τις θέσεις των Ελλήνων συγκοινωνιολόγων στην 5η διημερίδα του Οργανισμού ITS Hellas με τίτλο “Ευφυή συστήματα μεταφορών και εξελίξεις στην Ελλάδα”. Η “Ε” με αυτή την αφορμή τον ρωτά αν όσα περιέγραψε θα μπορούσαν να βρουν εφαρμογή στην πόλη της Καλαμάτας, με τι τυχόν προσθήκες ή αλλαγές και πού.     

ΕΞΥΠΝΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ

Τι είναι όμως τα ευφυή συστήματα μεταφοράς; Μια εικόνα από το... μέλλον με ιπτάμενα αυτοκίνητα; Ενα πολυσύνθετο λογισμικό για λεωφορεία χωρίς οδηγούς; Ή μήπως μια αναγκαία εξέλιξη, πολύ λιγότερο ξένη προς ό,τι μας είναι γνωστό και οικείο; Ο δρ. Παπαντωνίου είναι ξεκάθαρος, ότι «αν συνδέσουμε τα έξυπνα συστήματα μεταφορών με τα ιπτάμενα αυτοκίνητα, περισσότερο συγχέουμε την κατάσταση παρά την ξεκαθαρίζουμε! Τα έξυπνα συστήματα έχουν πολλά στάδια αυτοματισμού και “ευφυίας” και αφορούν πολλούς τομείς της καθημερινής μας ζωής».

Και ποια είναι αυτά; Καταρχάς, εξηγεί, «η οδική υποδομή: έξυπνα φανάρια/διαβάσεις». Φανάρια δηλαδή με ηχητική σήμανση για άτομα με προβλήματα όρασης ή συνδεδεμένα με την κίνηση των αυτοκινήτων μέσω αισθητήρων στο οδόστρωμα. Ετσι, θα προσαρμόζει το χρόνο του κόκκινου και του πράσινου ανάλογα με την κυκλοφορία οχημάτων και πεζών. Μια έξυπνη διάβαση λειτουργεί με ηχητικές σημάνσεις και χρώματα.

ΑΛΛΑ ΣΤΑΔΙΑ ΑΥΤΟΜΑΤΙΣΜΟΥ

Στο κομμάτι επίσης των μέσων μαζικής μεταφοράς, ηλεκτρονικοί πίνακες στις στάσεις ενημερώνουν αυτόματα για το πού βρίσκεται το λεωφορείο, ενώ ο χρήστης πριν πάει στη στάση μπορεί -μέσω εφαρμογής στο κινητό του τηλέφωνο- να παρακολουθεί την πορεία και το χρόνο άφιξης.

Ενα άλλο έξυπνο σύστημα που μπορεί να βρει εφαρμογή στην καθημερινότητά μας είναι οι ηλεκτρονικοί πίνακες στα δημοτικά πάρκινγκ, για τη διαθεσιμότητα θέσεων, ή μια ηλεκτρονική εφαρμογή που θα δείχνει αν υπάρχει χώρος για παρκάρισμα σε δημοτικούς δρόμους όπου επιτρέπεται η στάθμευση. Βέβαια, σημαντικός είναι και ο τομέας της οδικής ασφάλειας, με την πρόοδο της τεχνολογίας και τα συστήματα που οι κατασκευαστές εφαρμόζουν στα σύγχρονα αυτοκίνητα.

ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ

Ο δρ. Παπαντωνίου εξηγεί βέβαια ότι όλα αυτά για να εφαρμοστούν χρειάζεται να υπάρχει «μια δυναμική διαχείριση της κυκλοφορίας» - γιατί αποσπασματικά δεν αποδίδουν. «Πρέπει να αντιληφθούμε ότι υπάρχουν πολλά βήματα που μπορούν και πρέπει να γίνουν, σε πολλούς διαφορετικούς άξονες, ώστε να μετασχηματιστούν οι πόλεις σε πιο έξυπνες και φιλικές στον κόσμο», αναφέρει, ενώ θέτει ως μια από τις προϋποθέσεις λειτουργίας πλήρως αυτοματοποιημένων συστημάτων την ύπαρξη ενός κέντρου διαχείρισης κυκλοφορίας, με έναν χειριστή ο οποίος θα βρίσκεται στο κέντρο για να δίνει τις εντολές και να επιβεβαιώνει.

ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΤΗΝ ΚΑΛΑΜΑΤΑ

Η επόμενη ερώτηση προς τον Παναγιώτη Παπαντωνίου είναι κατά πόσο η Καλαμάτα μπορεί κι αν τα κόστη είναι απαγορευτικά: «Η Καλαμάτα μπορεί να πάρει καλές πρακτικές από άλλες πόλεις. Δεν είναι πάρα πολύ κοστοβόρα αυτά τα συστήματα γιατί τώρα η τεχνολογία ρίχνει συνέχεια τις τιμές της, και συνέχεια επεκτείνεται. Πολλές πόλεις στην Ελλάδα και την Ευρώπη, με αντίστοιχα χαρακτηριστικά με την Καλαμάτα, εφαρμόζουν αυτοματοποιημένα συστήματα». Αλλωστε «δεν μπορούμε να πάμε την αυτοματοποίηση στο 10, αλλά από το 1 που είναι τώρα η Καλαμάτα μπορεί να πάει στο 3, μετά στο 5 και στο 7 και θα φτάσει σιγά σιγά και στο 10».

ΓΕΝΙΚΟΤΕΡΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ

Απαιτείται όμως, ξεκαθαρίζει ο Παν. Παπαντωνίου, «ένας γενικότερος σχεδιασμός και μια ευρύτερη στρατηγική για την προώθηση των έξυπνων συστημάτων στην καθημερινότητα των πολιτών. Μια στρατηγική που θα βασίζεται σε συνδυασμό μέτρων κι όχι στην αποσπασματική εφαρμογή τους». Το να κάνουμε λοιπόν μια έξυπνη διάβαση και ένα αυτόματο σύστημα ελεγχόμενης στάθμευσης «δεν θα κάνει την πόλη πιο "έξυπνη". Απαιτείται μεγάλη προσπάθεια, τόσο για την εφαρμογή πολλών και διαφορετικών έξυπνων συστημάτων όσο και για να αποκτήσει ο κόσμος την απαιτούμενη γνώση και παιδεία, για να τα χρησιμοποιεί και να τα εντάξει στην καθημερινότητά του».

ΕΥΤΥΧΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑ ΤΟ ΣΒΑΚ

Μια ευτυχής  συγκυρία για την πόλη είναι το ότι “τρέχει” η διαβούλευση για το Σχέδιο Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας, το οποίο επιτρέπει τέτοιες παρεμβάσεις. «Οπως και σε όλες τις πόλεις στην Ελλάδα που πραγματοποιείται ΣΒΑΚ, έτσι και στην Καλαμάτα η συγκυρία είναι ευνοϊκή για αλλαγές στην αστική κινητικότητα», επισημαίνει, ενώ τονίζει ότι «το ΣΒΑΚ αποτελεί μια μελέτη και όχι εφαρμογή συγκεκριμένων πολιτικών και μέτρων. Το ΣΒΑΚ αποτελεί ένα χρήσιμο εργαλείο, αλλά η αξιοποίησή του είναι αυτή που θα αλλάξει την πόλη».

Επομένως, λέει ο Παναγιώτης Παπαντωνίου, «την επόμενη μέρα του Σχεδίου Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας απαιτείται ισχυρή βούληση από τη δημοτική αρχή και μεγάλη προσπάθεια για να βρεθεί χρηματοδότηση (σ.σ. το ΣΒΑΚ δεν προβλέπει κανένα χρηματοδοτικό εργαλείο), για να γίνουν πράξη όσα μέτρα προτείνει το ΣΒΑΚ - και αντίστοιχα όσα μπορούν να κάνουν την πόλη πιο "έξυπνη" και παράλληλα πιο φιλική και βιώσιμη για τους πολίτες και τους επισκέπτες».