Όπως αναφέρει ο ΣΑΔΑΣ – ΠΕΑ, ο χώρος της Αρχαίας Μεσσήνης έχει ενταχθεί από το 2014 στον Προσωρινό Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, ικανοποιεί τα κριτήρια (i), (iii) και (vi), και αποτελεί μνημείο ανώτερης αρχιτεκτονικής, πολεοδομικής και ιστορικής αξίας. Η πόλη, σχεδιασμένη με το Ιπποδάμειο σύστημα και οργανικά ενταγμένη στην τοπογραφία του όρους Ιθώμη, αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα αρχαίου αστικού σχεδιασμού.
Στην επιστολή καταγράφεται συνοπτικά η ιστορία των ανασκαφών και των αναστηλωτικών εργασιών από τον 19ο αιώνα έως σήμερα, με έμφαση στο εκτεταμένο πρόγραμμα στερέωσης και ανάδειξης που υλοποιήθηκε υπό τη διεύθυνση του αείμνηστου καθηγητή Πέτρου Θέμελη. Παράλληλα, επισημαίνεται η σημασία των οχυρωματικών τειχών, των ιερών και των δημόσιων κτιρίων, όπως το Ασκληπιείο, το Θέατρο, το Εκκλησιαστήριο – Ωδείο, η Αγορά, το Γυμνάσιο και το Στάδιο.
Το Διοικητικό Συμβούλιο του ΣΑΔΑΣ – ΠΕΑ καλεί το υπουργείο Πολιτισμού να ολοκληρώσει τη διαδικασία και να καταθέσει τον πλήρη φάκελο στην UNESCO, ώστε η Αρχαία Μεσσήνη να λάβει την παγκόσμια αναγνώριση που της αναλογεί.
Ολόκληρη η επιστολή του ΣΑΔΑΣ – ΠΕΑ: « Ο Σύλλογος Αρχιτεκτόνων Διπλωματούχων Ανωτάτων Σχολών – Πανελλήνια Ένωση Αρχιτεκτόνων (ΣΑΔΑΣ – ΠΕΑ) επισημαίνει τη μέγιστη αρχιτεκτονική και πολεοδομική σημασία του αρχαιολογικού χώρου της Αρχαίας Μεσσήνης, ο οποίος έχει υποβληθεί από τη Μόνιμη Αντιπροσωπεία της Ελλάδας στην UNESCO με ημερομηνία υποβολής 16/01/2014 και ευρίσκεται στον Προσωρινό Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO ικανοποιώντας τα κριτήρια (i), (iii), (vi).
Ο χώρος της Αρχαίας Μεσσήνης αντιπροσωπεύει μία μοναδική αρχιτεκτονική και πολεοδομική σχεδίαση, αποτελεί μία εξαιρετική μαρτυρία του ελληνικού τρόπου ζωής στην αρχαία πόλη και συνδέεται με σημαντικά ιστορικά γεγονότα. Η πόλη σχεδιάστηκε σύμφωνα με το Ιπποδάμειο σύστημα, το οποίο ενσωματώνει τις αρχές της ισονομίας, της ισοπολιτείας και της ισομοιρίας. Το πολεοδομικό σύστημα προσαρμόστηκε στην τοπογραφία του όρους Ιθώμη, διαμορφώνοντας έναν αστικό πυρήνα οργανικά ενταγμένο στο φυσικό τοπίο.
Οι ανασκαφές της Αρχαίας Μεσσήνης άρχισαν το 1829 από τον Γάλλο αρχιτέκτονα Γκιγιώμ-Αμπέλ Μπλουέ (Guillaume-Abel Blouet), συνεχίστηκαν το 1895 από τον αρχαιολόγο Θεμιστοκλή Σοφούλη, το 1909 και το 1925 από τον Γεώργιο Οικονόμο και το 1957 από τον ακαδημαϊκό Αναστάσιο Ορλάνδο. Το 1986 ανέλαβε τη διεύθυνσή τους ο αείμνηστος καθηγητής Πέτρος Θέμελης, υπό τον οποίο ξεκίνησε το εκτεταμένο πρόγραμμα στερέωσης και αναστήλωσης των μνημείων της Αρχαίας Μεσσήνης. Οι εργασίες αυτές, που αποτέλεσαν ένα από τα μεγαλύτερα και συστηματικότερα αναστηλωτικά εγχειρήματα στην Ελλάδα, συνεχίζονται έως σήμερα.
Τα οχυρωματικά τείχη μήκους 9,5 χλμ. και τα ιερά της Ιθώμης πλαισιώνουν ένα εκτεταμένο σύνολο δημόσιων και θρησκευτικών κτιρίων, με προεξάρχον το Ασκληπιείο. Μνημεία όπως το Θέατρο, το Εκκλησιαστήριο – Ωδείο, η Αγορά, το Στάδιο, το Γυμνάσιο, το Ιερό της Ίσιδος και του Σαράπιδος και το Μαυσωλείο των Σαϊθιδών, καθώς και πολυτελείς ρωμαϊκές επαύλεις, τεκμηριώνουν τη μακρά αρχιτεκτονική, αστική και κοινωνικοπολιτική της εξέλιξη. Τα κινητά ευρήματα και οι επιγραφές συμπληρώνουν την εικόνα μιας ακμάζουσας πόλης με διαχρονική ιστορική σημασία.
Για όλους τους παραπάνω λόγους, το Διοικητικό Συμβούλιο του ΣΑΔΑΣ – ΠΕΑ ομόφωνα ζητά από το υπουργείο να προωθήσει στην UNESCO το αίτημα για την ένταξη του συνολικού αρχαιολογικού χώρου της Αρχαίας Μεσσήνης στα Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς.»
