Όπως ο Θουκυδίδης περίγραψε τον Πελοποννησιακό πόλεμο, έτσι και ο Πολύβιος, κατέγραψε την ελληνιστική εποχή και την κατάκτηση της Ελλάδας από τους Ρωμαίους. Ο Πολύβιος ήταν Έλληνας ιστορικός,    που στο έργο του, «Ιστορίαι» ή «Η άνοδος της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας» κάλυψε λεπτομερώς την περίοδο από το 220 έως το 146 π.Χ. και κυρίως τον δεύτερο και τρίτο Καρχηδονιακό πόλεμο που εδραίωσαν την επιβολή της Ρώμης στην παγκόσμια σκηνή.
Η πρόθεσή του ήταν, σύμφωνα με όσα αναφέρει ο ίδιος στο προοίμιο του έργου, να εξιστορήσει πώς η Ρώμη κυριάρχησε στον κόσμο σε διάστημα λιγότερο από πενήντα τρία χρόνια (220-168 π.Χ.) αλλά και ποιό πολίτευμα οδήγησε σε αυτή την εξέλιξη:

[5] … τίς γὰρ οὕτως ὑπάρχει φαῦλος ἢ ῥᾴθυμος ἀνθρώπων ὃς οὐκ ἂν βούλοιτο γνῶναι πῶς καὶ τίνι γένει πολιτείας ἐπικρατηθέντα σχεδὸν ἅπαντα τὰ κατὰ τὴν οἰκουμένην ‹ἐν› οὐχ ὅλοις πεντήκοντα καὶ τρισὶν ἔτεσιν ὑπὸ μίαν ἀρχὴν ἔπεσε τὴν Ῥωμαίων, ὃ πρότερον οὐχ εὑρίσκεται γεγονός,…
(Πολύβιος Ιστορίαι 1,1, 5)

(Γιατί ποιος άνθρωπος είναι τόσο αχρείος ή τεμπέλης, που να μη θέλει να μάθει πώς και από τι πολίτευμα νικήθηκαν σχεδόν όλα τα έθνη της οικουμένης σε διάστημα μικρότερο από πενήντα τρία χρόνια και βρέθηκαν κάτω από τη ρωμαϊκή κυριαρχία, κάτι που δεν είχε ξαναγίνει μέχρι τότε;)
Οι «Ἱστορίαι» είναι ένα έργο του που σώζεται σε μεγάλο μέρος του. Από τα συνολικά σαράντα βιβλία σώθηκαν στο πέρασμα του χρόνου, ολόκληρα, τα πέντε πρώτα, ενώ από τα υπόλοιπα σώζονται αποσπάσματα. Τον τρόπο της γραφής του ο Πολύβιος τον χαρακτηρίζει «πραγματική ιστορία». Δηλαδή πολιτική ιστορία που απευθύνεται σε κοινό που διαβάζει για να διδαχθεί, αφού το έργο του μετά την κυριαρχία της Ρώμης, ήταν παγκόσμιο και έδειχνε τη συνοχή των γεγονότων μεταξύ τους. Δεν περιγράφει μόνο τα γεγονότα αλλά εμβαθύνει περισσότερο στα αίτια του πολέμου και κυρίως τον τρόπο που το πολιτικό σύστημα επηρεάζει άμεσα τη στρατιωτική ικανότητα. Και αυτό κατά τον Πολύβιο είναι εφικτό όταν αναλύει κανείς το παγκόσμιο περιβάλλον των γεγονότων. Ετσι το έργο του παρουσιάζεται ως παγκόσμια ιστορία αφού άλλωστε, η ρωμαϊκή αυτοκρατορία είχε φτάσει στα όρια του τότε γνωστού κόσμου και τα γεγονότα που διαδραματίζονταν σταδιακά μπορούσαν να αποτελέσουν αντικείμενο μιας «παγκόσμιας» καταγραφής. Οι πολιτικές απόψεις του σχετικά με την εξισορρόπηση των εξουσιών, χρησιμοποιήθηκαν πολύ αργότερα κατά τη σύνταξη του Συντάγματος των ΗΠΑ.

Αναφέρει ότι γράφοντας την Ιστορία του αποσκοπεί στην ωφέλεια του αναγνώστη:
«… αφού τίποτε δεν διορθώνει ευκολότερα τους ανθρώπους όσο η γνώση του παρελθόντος.»
(Πολύβιος Ιστορίαι 1,1,1-6)

Ο Πολύβιος γεννήθηκε περίπου το 202 π.Χ. και μεγάλωσε στη Μεγαλόπολη. Ήταν γιος του Λυκόρτα, στρατηγού της Αχαϊκής Συμπολιτείας μετά το 180 π.Χ. και φίλου του στρατηγού Φιλοποίμενα. Αυτός έδωσε στον Πολύβιο τις πρώτες γνώσεις για τη στρατιωτική οργάνωση αλλά και την πολιτική. Μετά τον θάνατο του Φιλοποίμενα, επιτέθηκε στη Μεσσήνη και αφού την κυρίευσε, ανάγκασε τους Σπαρτιάτες και τους Μεσσήνιους να επανέλθουν στην Αχαϊκή συμπολιτεία. Ο νεαρός Πολύβιος ήταν αυτός που κρατούσε τη λήκυθο με την τέφρα του Φιλοποίμενα κατά την επιστροφή τους στη Μεγαλόπολη. Αν και ο Λυκόρτας αλλά και ο Πολύβιος επιθυμούσαν την ουδετερότητα των Αχαιών στον πόλεμο των Ρωμαίων με τους Μακεδόνες, οι Ρωμαίοι συμπεριέλαβαν τον Πολύβιο μεταξύ των    χιλίων ευγενών Αχαιών που κράτησαν ομήρους στη Ρώμη για δεκαεπτά χρόνια.
Η μόρφωση και η παιδεία του Πολύβιου τον έκαναν να ξεχωρίζει. Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στη Ρώμη, ήταν αποδεκτός από τους ευγενείς της πόλης και ιδιαίτερα από τον Ρωμαίο στρατηγό και ύπατο Λεύκιο Αιμίλιο Παύλο, τον νικητή του τρίτου Μακεδονικού πολέμου στην Πύδνα το 168 π.Χ. Αυτός εμπιστεύθηκε στον Πολύβιο τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών του: του Φάβιου και του νεωτέρου Σκιπίωνα.
Μετά την απελευθέρωση των Αχαιών ομήρων το 150 π.Χ., ο Πολύβιος γύρισε στη Μεγαλόπολη. Όμως η μακρόχρονη παραμονή του στη Ρώμη και η φιλία του με τον μαθητή του Σκιπίωνα, τον έκαναν τον επόμενο χρόνο, να επιστρέψει στη Ρώμη και να τον συνοδέψει στην εκστρατεία του στην Αφρική. Έτσι ήταν παρών κατά την πτώση της Καρχηδόνας, την οποία και περιέγραψε. Μετά την κατάληψη της Καρχηδόνας, ο Πολύβιος, με την ιδιότητα του στρατιωτικού συμβούλου, περιόδευσε στις δυτικές ακτές της Αφρικής και συνόδευσε τον Σκιπίωνα στην εκστρατεία του στην Ισπανία.
Το 146 π.Χ. μετά την καταστροφή της Κορίνθου από τον Ρωμαίο στρατηγό Λεύκιο Μόμμιο, ο Πολύβιος γύρισε στην Ελλάδα και χρησιμοποίησε τις διασυνδέσεις και τις γνωριμίες του με σημαντικούς Ρωμαίους για να αποφορτίσει την κατάσταση. Τότε ανέλαβε, με μεγάλη μάλιστα αποδοχή, την πολιτική οργάνωση    μιας νέας μορφής διακυβέρνησης των ελληνικών πόλεων, κάτι που αναγνωρίστηκε απ’ όλους.
Ξαναγύρισε στη Ρώμη και ασχολήθηκε κυρίως με την ολοκλήρωση της ιστοριογραφίας του. Με σκοπό την απόκτηση γνώσης για τις ιστορικές τοποθεσίες που περιέγραφε και έχοντας την οικονομική άνεση, έκανε ταξίδια σε αρκετά μέρη της Μεσογείου. Συνάντησε παλαίμαχους που είχαν πάρει μέρος σε μάχες των πολέμων και κατέγραψε από πρώτο χέρι λεπτομέρειες των γεγονότων τα οποία περιέγραφε. Επίσης, επειδή ενδιαφερόταν για την αντικειμενικότητα του έργου του, απέδιδε μεγάλη σημασία στη μελέτη των ιστορικών πηγών. Στη Ρώμη είχε πρόσβαση στα αρχεία από τη δράση των λεγεώνων και κατέγραψε στοιχεία για την αληθινή ιστορία. Σχετικά αναφέρει:

«όπως ένα ζώο καταντάει άχρηστο αν χάσει τα μάτια του, παρόμοια και η ιστορία, αν της αφαιρέσουμε την αλήθεια, απομένει ανώφελη διήγηση.»

(Πολύβιος Ιστορίαι 1,14).
Ο Πολύβιος πέθανε το 118 π.Χ. πέφτοντας από το άλογό του.

(Στη φωτογραφία: Ο ιστορικός Πολύβιος - Μακέτα από γύψο, (τέλη 19ου - αρχές 20ου αιώνα) για την οδό Ringstraße, στη Βιέννη της Αυστρίας. Φυλάσσεται στο πρώην κελάρι κρασιών του Hofburg Palace (Leopold Wing)