Εκτενές ρεπορτάζ για τα δεδομένα της εποχής φιλοξενεί και η «Σημαία». Στις 23 Οκτωβρίου 1924 υπάρχει αναλυτική αναφορά για τις καταστροφές σε εμπόρους και καταστηματάρχες, ενώ τονίζεται και πάλι ότι το ρήγμα στο τείχος και στη βόρεια πλευρά της πλατείας έσωσε τη δυτική πόλη από ολοκληρωτική καταστροφή. Το ρεπορτάζ έχει ακόμη λεπτομέρειες για τον τρόπο με τον οποίο χάθηκαν δύο άνθρωποι από την πλημμύρα. Ας δούμε την καταγραφή που κάνει η «Σημαία»…

«Μετά την προχθεσινήν μανίαν του τρομερού χειμάρρου επηκολούθησε γαλήνη. Η κοίτη του παμφάγου θηρίου παρουσιάζει ειρηνικήν όψιν, σαν να μην συνέβη τίποτε. Αλλά το θέαμα που εμφανίζει η πόλις είνε από τα πλέον τραγικά και θλιβερά. Είνε αδύνατον ανθρώπινη φαντασία ν’ απεικονίση το φρικτόν θέαμα. Ερείπια πεσμένων σπητιών, διάφορα οικιακά σκεύη, απειρία εμπορευμάτων, σύκων, σταφίδος, ελαίου και άλλων ειδών ή ερρίφθησαν εις την θάλασσαν από τα ορμητικά ρεύματα ή ετάφησαν υπό την ιλύν που αφήκαν τα νερά

Η καταστροφή των μεν σωτηρία των δε

Πρέπει να σημειωθή ότι, αν δεν επήρχετο το παρά την πλατείαν Τζανή ρήγμα του ανατολικού τείχους και δεν εύρισκον διέξοδον τα ύδατα του χειμάρρου προς την πλατείαν Τζανή και την λεωφόρον Αριστομένους προς τον λιμένα, δεν θα υφισταντο τας ζημίας που υπέστησαν οι κατοικούντες από της οικίας Πάτσου μέχρι του σιδηροδρομικού σταθμού και ανατολικώτερον αυτού, αλλά η συνοικία Πλεύνας και ο παρά τον Αγιον Γεώργιον συνοικισμός, θα υφίστατο μεγαλητέρας καταστροφάς, ίσως δε θα ηριθμούμεν σήμερον άπειρα θύματα. Ώστε μπορεί να είπη κανείς ότι ασχέτως προς τας υλικάς ζημίας που υπέστησαν οι εν τη συνοικία Πλεύνας και παρά τον Αγιον Γεώργιον οικούντες, η σωτηρία αυτών και των οικιών των οφείλεται εις το επελθόν ρήγμα του ανατολικού τείχους.

Το ρήγμα του τείχους

Το επελθών εις το ανατολικόν τείχος ρήγμα έχει μήκος 10 περίπου μέτρων. Ητο δε γνωστόν εκ προγενεστέρας πλημμύρας, ότι το σημείον εκείνο του τείχους ήτο το μάλλον επικίνδυνον, διότι και άλλοτε είχεν υποστή ρήγμα. Καταλογίζουν επομένως εις τους αρμοδίους ασύγγνωστον σφάλμα, διότι δεν εφρόντισαν να ενισχύσουν την αντοχήν του τείχους. Αλλά από του καφενείου Καμουτσή και άνω η επελθούσα καταστροφή εις την πόλιν δεν οφείλεται εις το ρήμα του τείχους, αλλ’ εις την πλησμονήν των υδάτων, τα οποία υπερπήδησαν τα προφυλακτήρια τείχη και κατέκλυσαν την πόλιν. Μόνον εγγύς των γραφείων της “Σημαίας” είχεν αφεθή άνοιγμα εις το τείχος, εξ ού εγένετο εκροή υδάτων.

Εις τον τόπον της καταστροφής

Ολόκληρος η πυκνά κατωκημένη συνοικία, η αρχομένη από της Δημοτικής Σχολής Καλυβίων* μέχρι του τέρματος της Πλεύνας, παρουσιάζει το θλιβερότερον και ανατριχιαστικώτερον θέαμα. Όλα τα υπόγεια είναι υπερπληρωμένα ύδατος και ιλύος, τραπέζια, καρέκλες, μπαούλα, ρούχα, είδη αποικιακά, σάκκοι αλεύρων και δημητριακών καρπών, σύκα, σταφίδες, όλα φύρδην μίγδην ανακατωμένα ή τα πλέουν εις τα πλημμυρισμένα υπόγεια ή είναι θαμμένα υπό της ιλύος. Ολαι αι ισόγειοι κατοικίαι, όσαι δεν κατερειπώθησαν είναι γεμάτες νερό και βούρκο. Όλα τα κινητά πράγματα που ευρίσκοντο εντός αυτών ή παρεσύρθησαν ή κατεστράφησαν. Ο κ. Π. Μέρμηγκας υπέστη ζημίαν πλέον των 80 χιλιάδων δραχμών.

Αι επελθούσαι καταστροφαί

Μέχρι της στιγμής ταύτης δεν εξηκριβώθησαν αι γενόμεναι καταστροφαί εκ της πλημμύρας. Εκ προχείρων όμως υπολογισμών που εκάμαμεν, εσχηματίσαμεν την γνώμην ότι αι καταστροφαί είναι τεράστιαι. Ούτω ο έμπορος κ. Γ. Φλέσσας υπέστη τρομακτικήν καταστροφήν. Τα ύδατα του χειμάρρου κατέρριψαν την μάνδραν του προαυλίου της οικίας του, εκείθεν δε εισήλασαν ορμητικά εντός αυτής και εσάρωσαν άλευρα, σίτον, αραβόσιτον και άπαντα τα είδη των αποικιακών που ευρίσκοντο εντός του παντοπωλείου του. Πλην τούτου παρεσύρθησαν όλα του τα κατοικίδια ζώα, όρνιθες, χοίροι, οίνοι κλπ. Η ζημία του κ. Φλέσσα υπερβαίνει τας 150.000 δραχμών. Ο κ, Φλέσσας μας παρεκάλεσε να διατυπώσωμεν παράπονα κατά των αρχών, αίτινες δεν εφάνησαν εις τον τόπον καταστροφής.

Ο κ. Μασουρίδης υπέστη ζημίαν υπέρ τας 100.000 δραχμών.

Ο παρά τον Αγιον Γεώργιον μύλος του κ. Ι. Σταματέλου κατεστράφη εξ ολοκλήρου μετά των εν αυτώ κινητών πραγμάτων, η δε εις αυτόν προξενηθείσα ζημία υπερβαίνει τας 100.000 δραχμάς.

Το παντοπωλείον Φερέτου υπέστη ζημία 150.000 δραχμών.

Ο αρτοποιός κ. Κατσουλέας υπέστη ζημίαν πλέον των 30.000 δραχμών, διότι τα ύδατα εισελάσαντα εντός του αρτοποιείου παρέσυραν και άλευρα και σκεύη και άλλα είδη.

Κατά τας συγκεντρωθείσας εις τα γραφεία μας πληροφορίας εις το τμήμα τούτο της πόλεως υπέστησαν ζημίας πλην των ανωτέρω και οι εξής: Αλαντζάς 50.000 δραχμάς, Δαμήλος 30.000, αρτοποιείον Κουρή 20.000, παντοπωλείον Μπούρα 50.000, αποθήκαι Αλεξανδροπούλου 150.000, παντοπωλείον Αναγνωσταρά 50.000, Αντωνόπουλος 30.000, Ι. Πάστρας 20.000. Γ. Δικαίος 100.000, Π. Λάμπος 100.000, Ζέρβας και Δημητρέας 400.000, Τσαγκλής και Σκλήκας 500.000, Μαλικούρτης και Παπαδόπουλος 10.000, Γρ. Ανωνόπουλος 10.000, Μπούρας και Καπράλος 60.000. Π. Σταματέλος 15.000, Β. Γκίζης αρτοποιός και παντοπώλης 25.000, Ι. Καμαρινός 10.000, Κουτσικέας και Γκέκας 50.000, Κουταβάς 30.000, Μιλτ. Σχινάς 50.000, Ν. Σταυρόπουλος 150.000, Φ. Δημόπουλος 30.000, Νικ. Δημόπουλος 200.000, Μαστοράκης 70.000, Α. Μασουρίδης 10.000, Σ. Μπιστέκος 10.000. Μέχρι της στιγμής ταύτης αυτάς μόνον τας πληροφορίας έχομεν. Εν τούτοις δύναται να θεωρηθή βέβαιον ότι πλην των ανωτέρω υπέστησαν και άλλοι ζημίας.

Αλλαι καταστροφαί

Οι κατοικούντες εις το ανατολικόν μέρος του Νέδοντος από των κρεοπωλειων και κάτω υπέστησαν τρομακτικάς ζημίας. Ολοι σχεδόν οι καταστηματάρχαι, έμποροι μανιφατούρας, παντοπώλαι, ποτοποιοί, έμποροι ψιλικών και άλλοι επαγγελματίαι υπέστησαν ανυπολογίστους ζημίας, των οποίων την έκτασιν δεν εξηκριβώσαμεν ακόμη. Οι κατοικούντες παρά τον Σιδηροδρομικόν Σταθμόν διέτρεξαν σοβαρόν κίνδυνον, διότι τα ύδατα ανυψωθέντα υπέρ τα τρία μέτρα τους απέκλεισαν. Η οικογένεια του εκ των ιδιοκτητών της “Σημαίας” κ. Αθανάσιου Πύλιουρα και πάντες οι γύρω κατοικούντες εσώθησαν εις τας οικίας Καπετανάκη και Παπαβασιλόπουλου. Από του εργοστασίου Πάτσου προς τον Σταθμόν ζημίας υπέστησαν οι εξής: Οι ιδιοκτήται του Αμερικάνικου Κινηματογράφου** δρχ. 100.000, Κ. Πάτσος 200.000, Μουνδρέας 100.000, Εταιρεία Σύκων 50.000, Παπουλάκος 100.000. Αλμπάνης 200.000, Νικολόπουλος – Πάστρας 200.000, Α. Γιακουμής 50.000. Γ. Παπαβασιλόπουλος 20.000, οι ένοικοι της οικίας Παπαβασιλοπούλου, Οικονομικός Σιδηροδρομικός Επιθεωρητής , Πύλιουρας, Τζούβελης, Γκιτάκος, Ζάβρας, Βελωτάς και Μπασάκος, υπέστησαν ζημίας μεγάλας εις οικιακά σκεύη.

Την μεγαλειτέραν καταστροφήν υπέστη ο κ. Πρώιος, ούτινος κατεστράφη η εκ 19.000 οκάδων ελαίου ποσότης, ήν είχε αποταμιεύσει εις την αποθήκην Βογοπούλου. Η ζημία του υπολογίζεται εις 450.000 δραχμών.

Αι ζημίαι του λιμένος

Αι προξενηθείσαι εις τον λιμένα ζημίαι είναι ανυπολόγιστοι. Εκφράζονται υπόνοιαι ότι ο λιμήν λόγω των γενομένων προσχώσεων κατέστη απρόσιτος και εις μικρά ακόμη ατμόπλοια. Η αξία των επί της προκυμαίας καταστραφέντων εμπορευμάτων είναι τεράστια αλλ’ ανεξακρίβωτος. Η δεξαμενή του λιμένος βρίθει διαφόρων εμπορευμάτων.

Πως επνίγη ο Βραχάτης

Ο ατυχής Βραχάτης κατά την στιγμήν της πλημμύρας ευρίσκετο μεθ’ ενός ναύτου εντός της λέμβου προσπαθών να σώση εμπορεύματα. Αλλά λόγω της ορμητικής ροής των υδάτων, παρά τας συστάσεις του ναύτου, επήδησεν εντός της θαλάσσης ίνα σωθή, και αρπάχτηκε από κάποιο βαρέλι. Αλλ’ εις το μέρος εκείνο είχε σχηματισθή δίνη εκ των πιπτόνων υδάτων του χειμάρρου και ο ατυχής Βραχάτης εβυθίσθη εντός της δίνης και δεν εφάνη. Ηδη είναι εις το βάθος της δεξαμενής τεθαμένος υπό την ιλύν που έπεσεν εντός της δεξαμενής. Ο συνεπιβάτης του Βραχάτη μη εγκαταλιπών την λέμβον εσώθη.

Σπαρακτικόν θέαμα

Ο υποδηματοποιός Τρέμπελης Στ. επνίγη υπό τας εξής συνθήκας: Ευρίσκετο εντός της οικίας Γ. Φλέσσα, συντρέχων τούτον εις την διάσωσιν των πραγμάτων του. Αλλ’ εις μίαν στιγμήν καθ’ ήν τα εισβαλόντα εντός της οικίας ύδατα ηπείλουν τα πάντα, ο κ. Φλέσσας μετά του κ. Τρέμπελη ευρέθησαν εις την είσοδον της οικίας, ούσαν πλημμυρισμένην. Μια βαλίτσα περιέχουσα πολύτιμα είδη, ανήκουσα εις κάποιον επανελθόντα εξ Αμερικής, παρεσύρετο. Ο Τρέμπελης παρά τας συστάσεις του κ. Γ. Φλέσσα, έσπευσε να την σώση, αλλ’ εξελθών της οικίας παρεσύρθη υπό των ορμητικών υδάτων και επνίγη υπό τας όψεις του κ. Φλέσσα μη δυνηθέντος να δώση εις τον ατυχή χείρα βοηθείας».

*Πρόκειται για το σχολείο Μπενάκη

**Ο Αμερικανικός Κινηματογράφος στεγαζόταν εκεί που είναι το Πνευματικό Κέντρο και αργότερα μετονομάστηκε σε «Εσπερο»