Με τη Σπάρτη ταπεινωμένη και υποταγμένη στους Μακεδόνες και τον Κλεομένη Γ´, φυγάδα στην Αίγυπτο, το σκηνικό στην Πελοπόννησο έδειχνε την παντοδυναμία των Μακεδόνων. Ενώ οι αντιπρόσωποι των πόλεων της Αχαϊκής Συμπολιτείας είχαν συγκεντρωθεί στην Κόρινθο για το ετήσιο συνέδριό τους, έφτασε εκεί ο νέος Μακεδόνας βασιλιάςΦίλιππος Ε´, ανιψιός του Αντίγονου που είχε σκοτωθεί σε μάχη εναντίον των Ιλλυριών.Αμέσως όλοι τον υποδέχτηκαν θερμά κι αυτός ανέλαβε την προεδρία του συνεδρίου. Εκεί, ο νεαρός Μακεδόνας βασιλιάς γνωρίστηκε και με τον Άρατο που συνέχισετις καλές σχέσεις που είχεκαι με τον θείο του. Αφού επισημάνθηκανοι παραβιάσεις των συνθηκών από τους Αιτωλούς, το συνέδριο κήρυξε τον πόλεμο στην Αιτωλική Συμπολιτεία.
Οι Αιτωλοί προσπάθησαν να δημιουργήσουν αντιπερισπασμό και έστειλαν στρατό στην Ήπειρο με σκοπό να κρατήσουν του Μακεδόνες μακριά από την Πελοπόννησο. Το υπόλοιπο τμήμα του στρατού τους έμεινε στην περιοχή για να αντιμετωπίσει τον στρατό των Αχαιών και των συμμάχων τους.Η Αχαϊκή Συμπολιτεία όρισε στρατηγό τον Άρατο και δέχθηκε στη συμμαχία και τους Μεσσήνιους που αποχώρησαν από την Αιτωλική Συμπολιτεία. Οι Σπαρτιάτες, δεν είχαν άλλη λύση από το να ακολουθούν τους Μακεδόνες. Και οι Μεσσήνιοι, πολύ απογοητευμένοι από τη στάση όλων, δεν ήταν ιδιαίτερα πρόθυμοι για να πολεμήσουν. Αξίωναν όμως την καταστροφή του ορμητήριου των Αιτωλών στη Φυγάλεια κάτι που τότε δεν έγινε όμως δεκτό από τους Αχαιούς. Οι Μεσσήνιοι έφοροι, Οίνις και Νίκιππος, εκφράζοντας τη διάθεση όλων, εισηγήθηκαν στη συνέλευση των Μεσσήνιων την ουδετερότητα, κάτι που έγινε αμέσως δεκτό:
…. «δόξας γὰρ παραυτίκα πιθανῶς εἰρηκέναι, μετ' οὐ πολὺ πάντων αἰσχίστην εὑρέθη καὶ βλαβερωτάτηνπεποιημένος ἀπόφασιν· εἰρήνη γὰρ μετὰ μὲν τοῦ δικαίου καὶ πρέποντος κάλλιστόν ἐστι κτῆμα καὶ λυσιτελέστατον, μετὰ δὲ κακίας ἢ δειλίας ἐπονειδίστου πάντων αἴσχιστον καὶ βλαβερώτατον.»…
Πολύβιος, Ιστορίαι IV, 31, 7-8
Οι Μεσσήνιοι είχαν πια ξεχάσει την πολιτική επιταγή του Επαμεινώνδα που όριζε ότι,για να ζουν ελεύθεροι, θα πρέπει πάντοτε να συμπράττουν με τους Μεγαλοπολίτες. Αλλά και οι Αχαιοί δεν είχαν διαχειριστεί σωστά την κατάσταση αφού ο Άρατος έδειχνε άτολμος. Βέβαια τότε οι Αχαιοί,κατέλαβαν την Πύλο και την Ασίνη (τη σημερινή Κορώνη) για να τις χρησιμοποίησουν ως βάσεις για τις εξορμήσεις τους.Το 218 π.Χ., οι σύμβουλοι του Φίλιππου Ε´, τον έπεισαν να συμμαχήσει με τοναντίπαλοτου Άρατου, Επίρατο, πουείχε ανακηρυχθεί νέος στρατηγός της Αχαϊκής Συμπολιτείας. Παρά την εξέλιξη αυτή, ο Φίλιππος Ε´ άλλαξε γνώμη κι ο Άρατος απέκτησε και πάλι το αξίωμα του στρατηγού το 217 π.Χ.
Οι Αιτωλοί, εκτός από τη Θεσσαλία,επιτέθηκαν και στην Αχαΐα και λεηλάτησαντην Πάτρα, τις αχαϊκές Φαρές, τη Δύμη και την Τριταία.Οι Μακεδόνες είχαν στραμμένη την προσοχή τους στον πόλεμο των Ροδίων με το Βυζάντιο.Οι Σπαρτιάτες, βρήκαν την ευκαιρία να αποχωρήσουν από τη μακεδονική επιρροή και ο βασιλιάς τους Λυκούργος επιτέθηκε στην Αργολίδα, αλλά αναγκάστηκε να επιστρέψει στη Σπάρτη που κινδύνευε. Στην Πελοπόννησο είχε φτάσει ξανά ορμητικός ο Μακεδόνας βασιλιάς Φίλιππος Ε´.Έφτασε στη Φυγάλεια για να εκδιώξει τους Αιτωλούς, αλλά αυτοί είχαν προλάβει να αποχωρήσουν με μεγάλο μέρος των κλοπιμαίων. Οι κάτοικοί της, την παρέδωσαν στον Μακεδόνα βασιλιά. Το ίδιο έκαναν και οι Μεσσήνιοι που αμέσως συμμάχησαν με τους Μακεδόνες.Η Τριφυλία ήταν πια μακεδονική. Ο Φίλιππος Ε´, σίγουρος για την επικράτησή του, άφησε εκεί φρουρά και αφού έφτασε στην Πάτρα, πέρασε στην Κεφαλονιά για να την καταλάβει. Οι Αιτωλοί και οι σύμμαχοί τους Σπαρτιάτες, βρήκαν την ευκαιρία να επιτεθούν, οι πρώτοι στη Θεσσαλία και οι δεύτεροι στη Μεσσηνία. Τότε ο Άρατος και οι υπόλοιποι Αχαιοί έπεισαν τον Φίλιππο Ε´ να επιτεθεί στην Αιτωλία. ΟΜακεδόνας βασιλιάς διέταξε τους Αχαιούς να βοηθήσουν τους Μεσσήνιους γιανα αποκρούσουν την επιδρομή των Σπαρτιατών του Λυκούργου κι αυτός επιτέθηκε στην Αιτωλία.
Αυτή την κρίσιμη στιγμή, στη Μεσσηνία φάνηκαν δυο άξιοι ηγέτες, ο Γόργος κι ο Λεόντιος. Αυτοί, επικεφαλής τμημάτων ατάκτων κατόρθωσαν να εκδιώξουν τους Σπαρτιάτες που αναγκάστηκαν να επιστρέψουν στη Σπάρτη.
…. «[2]   Ὅτι Γόργος ὁ Μεσσήνιος οὐδενὸς ἦν δεύτερος Μεσσηνίων πλούτῳ καὶ γένει, διὰ δὲ τὴν ἄθλησιν κατὰ τὴν ἀκμὴν πάντων ἐνδοξότατος ἐγεγόνει τῶν [3] περὶ τοὺς γυμνικοὺς ἀγῶνας φιλοστεφανούντων. καὶ γὰρ κατὰ τὴν ἐπιφάνειαν καὶ κατὰ τὴν τοῦ λοιποῦ βίου προστασίαν, ἔτι δὲ κατὰ τὸ πλῆθος τῶν στεφάνων, [4] οὐδενὸς ἐλείπετο τῶν καθ' αὑτόν. καὶ μὴν ὅτε καταλύσας τὴν ἄθλησιν ἐπὶ τὸ πολιτεύεσθαι καὶ τὸ πράττειν τὰ τῆς πατρίδος ὥρμησε, καὶ περὶ τοῦτο τὸ μέρος οὐκ ἐλάττω δόξαν ἐξεφέρετο τῆς πρότερον [5] ὑπαρχούσης αὐτῷ, πλεῖστον μὲν ἀπέχειν δοκῶν τῆς τοῖς ἀθληταῖς παρεπομένης ἀναγωγίας, πρακτικώτατος δὲ καὶ νουνεχέστατος εἶναι νομιζόμενος περὶ τὴν πολιτείαν.»….
Πολύβιος, Ιστορίαι VII, 10, 2-5
Αφού ο Λυκούργος πληροφορήθηκε την εμπλοκή του Φίλιππου Ε´, στην Αιτωλία, θεώρησε κατάλληλη τη στιγμή να ξαναεισβάλει στην Αργολίδα. Ο Φίλιππος Ε´ όμως, κινήθηκε γρήγορα και αφού εδήωσε καικατέστρεψε την ύπαιθρο της Αιτωλίας, κατευθύνθηκε στον νότο. Τότε έδωσε εντολή και στους Μεσσήνιους να κινηθούν με τον στρατό τους για να τον συναντήσουν. Αυτοί όμως, αν και ξεκίνησαν δεν τα κατάφεραν αφού κατά τη διάρκεια μιας διανυκτέρευσής τους στην Αργολίδα, έπεσαν θύματα των Σπαρτιατών που κατάφεραν τους πάρουν τα άλογα και τα εφόδια, να σκοτώσουν οκτώ ιππείς και να τους τρέψουν σε φυγή. Ο Λυκούργος επέστρεψε στη Σπάρτη.ΟΦίλιππος Ε´ έφτασε στις Αμύκλες, στα νότια της Σπάρτης κι αφού λεηλάτησε ολόκληρη τη Λακωνία, μέχρι το ακρωτήριο Ταίναρο, στρατοπέδευσε στο Έλος. Από εκεί ξεκίνησε η πολιορκία της Σπάρτης που όμως εγκαταλήφθηκε σύντομα αφού ο Μακεδόνας βασιλιάς έπρεπε να πάει στην Κόρινθο για το συνέδριο των Αχαιών που γινόταν εκεί. Το συνέδριο εξέλεξε και πάλι στρατηγό τον Άρατο. Ο Λυκούργος πήρε μέρος στο συνέδριο των Αιτωλών στο Θέρμο, που εξέλεξε στρατηγό τον Αγήτα. Εκεί, μαζί με τους Αιτωλούς, αποφάσισαν να εισβάλουν και πάλι στη Μεσσηνία από δυο κατευθύνσεις. Ο Αιτωλός στρατηγός Πυρρίας θαέμπαινεαπό την Τριφυλία και ο Λυκούργος από τη Δενθελιάτιδα. Αφού έβαλαν το σχέδιό τους σε εφαρμογή, ο Πυρρίας αιφνιδιάστηκε από τη σθεναρή αντίσταση των Τριφυλίων και οπισθοχώρησε. Και ο Λυκούργος παρά την πρόσκαιρη επιτυχία του στη Στενύκλαρο, αναγκάστηκε να επιστρέψει άπρακτος στη Σπάρτη.ΟΦίλιππος Ε´ κατά το 217 π.Χ., επιτέθηκε με σφοδρότητα στην Αιτωλία και την ερήμωσε. Συνέχισε κατακτώντας την πρωτεύουσά της, το Θέρμο, το οποίο πυρπόλησε και κατέσκαψε. Οι Αιτωλοί άρχισαν να συζητούν για ειρήνη.
Όλοι όμως επιθυμούσαν την ειρήνευση. Τόσο οι Αχαιοί όσο και οι Μακεδόνες. Κι αυτό επειδή:
• Στην ιταλική χερσόνησο είχε φανεί η ισχυρή Ρώμη
• Η Καρχηδόνα με αρχηγό τον Αννίβα, ανέκοπτε την άνοδο της Ρώμης
• Ο Ιλλυριός Δημήτριος Φάριος που είχε λάβει ελληνική παιδεία, αφού αποπέμφθηκε από τους Ρωμαίους πού υπηρετούμε λόγω πειρατικής δράσης, έφτασε στον Φίλιππο Ε´ και τον συμβούλεψε να ενώσει όλους τους Έλληνες υπό την αρχηγία του και να συμμαχήσει με τον Αννίβα για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των Ρωμαίων.
• Και ο Αιτωλός Αγέλαος, που ήταν σεβαστός απ’ όλους τους Έλληνες, ισχυριζόταν τα ίδια.
Η πολυπόθητη ειρήνη επιτεύχθηκε τελικά το 217 π.Χ. στη Ναύπακτο. Ο Αγέλαος ακούστηκε απ’ όλους με μεγάλη προσοχή.
….[«τῆς δ' Ἀγελάου τοῦ Ναυπακτίου παραινέσεως ποιησόμεθα μνήμην, ᾗ κατὰ τὴν πρώτην ἔντευξιν ἐχρήσατο πρός τε τὸν [104] [1] βασιλέα καὶ τοὺς παρόντας συμμάχους. ὃς ἔφη δεῖν μάλιστα μὲν μηδέποτε πολεμεῖν τοὺς Ἕλληνας ἀλλήλοις, ἀλλὰ μεγάλην χάριν ἔχειν τοῖς θεοῖς, εἰ λέγοντες ἓν καὶ ταὐτὸ πάντες καὶ συμπλέκοντες τὰς χεῖρας, καθάπερ οἱ τοὺς ποταμοὺς διαβαίνοντες, δύναιντο τὰς τῶν βαρβάρων ἐφόδους ἀποτριβόμενοι [2] συσσῴζειν σφᾶς αὐτοὺς καὶ τὰς πόλεις. οὐ μὴν ἀλλ' εἰ τὸ παράπαν τοῦτο μὴ δυνατόν, κατά γε τὸ παρὸν ἠξίου συμφρονεῖν καὶ φυλάττεσθαι, προϊδομένους τὸ βάρος τῶν στρατοπέδων καὶ τὸ μέγεθος [3] τοῦσυνεστῶτος πρὸς ταῖς δύσεσι πολέμου· δῆλον γὰρ εἶναι παντὶ τῷ καὶ μετρίως περὶ τὰ κοινὰ σπουδάζοντι καὶ νῦν, ὡς ἐάν τε Καρχηδόνιοι Ῥωμαίων ἐάν τε Ῥωμαῖοι Καρχηδονίων περιγένωνται τῷ πολέμῳ, διότι κατ' οὐδένα τρόπον εἰκός ἐστι τοὺς κρατήσαντας ἐπὶ ταῖς Ἰταλιωτῶν καὶ Σικελιωτῶν μεῖναι δυναστείαις, ἥξειν δὲ καὶ διατείνειν τὰς ἐπιβολὰς καὶ δυνάμεις αὑτῶν πέρα τοῦ δέοντος»] .….
Πολύβιος, Ιστορίαι V, 104, 1-3
Ουσιαστικά, ο Άρατος με την εμπειρία τουήταν σύμβουλος του Φίλιππου Ε´.Όμως αργότερα, ο νεαρός βασιλιάς, ενώ ήταν φιλοξενούμενος στο σπίτι του Άρατου, σύναψεκρυφά ερωτική σχέση με τη γυναίκα του γιου του. Αυτό, αλλά και ακόμα μια απερισκεψία του, που προκάλεσε σοβαρή ένταση στην πόλη της Μεσσήνηςκαι ταραχές κατά τις οποίες σκοτώθηκαν πολλοί κάτοικοι,έκανε τον Άρατο να απομακρυνθεί από τη φιλία του με τον νεαρό Φίλιππο Ε´.Τον ρόλο του συμβούλου έπαιζε πια ο Δημήτριος Φάριος.
Την ίδια εποχή και στη Μεσόγειο επικρατούσε ένταση. Οι τρεις Καρχηδονιακοί Πόλεμοιδιεξήχθηκαν από το 264 π.Χ. με 146 π.Χ. μεταξύ της Ρώμης και της Καρχηδόνας. Τααίτια του πολέμου ήταν οι συγκρούσεις μεταξύ της Αυτοκρατορίας της Καρχηδόνας και της φιλόδοξης Ρώμης, που ήθελε τη Σικελία. Μέχρι τότε, ηΚαρχηδόναήταν υπερδύναμη στη Δυτική Μεσόγειο.Οι Μακεδονικοί Πόλεμοι ήταν επίσης μια σειρά συγκρούσεων της Ρώμης, στην Ανατολική Μεσόγειο, στην Αδριατική και το Αιγαίο.Αυτοί οι πόλεμοι ξέσπασαν μετά τον δεύτερο Καρχηδονιακό Πόλεμο.Η Ρώμη,με σχετικά ανύπαρκτο στόλο στην αρχή,κατέληξε μετά από αυτούςτουςπολέμους και περίπου εκατόν είκοσι χρόνια να ελέγχει ολόκληρη τη Μεσόγειο και να γίνει η παντοδύναμη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.
Δυο χρόνια μετά τη συνθήκη της Ναυπάκτου,το 215 π.Χ., ο Φίλιππος Ε´κατέβηκε στη Μεσσήνη για να την κατακτήσει. Οι Μεσσήνιοι ήταν χωρισμένοι σε δυο κόμματα. Το δημοκρατικό και το ολιγαρχικό. Ο ΦίλιπποςΕ´ αφού είχε εξάψει τα πνεύματα, παρέμενε απλός θεατής του σκληρού εμφύλιου που είχε ξεσπάσει. Αφού για τη διατήρηση της τάξης ήταν υπεύθυνη η Αχαϊκή Συμπολιτεία κατέβηκε ο επικεφαλής της στρατηγός, ο Άρατος, για να κατευνάσει τα πάθη. Αμέσως ο έμπειρος στρατηγός, που είχεπλέον μάθει και για τη σχέση της νύφης του με τον Φίλιππο Ε´,αντιλήφθηκε τον κύριο υποκινητή του εμφυλίου και έτσι οι σχέσεις του με τον νεαρό Μακεδόνα βασιλιά έγιναν ακόμα χειρότερες. Σε μια προσπάθεια συμφιλίωσης οΦίλιπποςΕ´ κάλεσε τον Άρατο να θυσιάσουν μαζί στον Ιθωμάτα Δία, στην κορυφή της Ιθώμης. Μαζί τους ήταν κι ο Φάριος. Κατά τη διάρκεια της θυσίας οΦίλιπποςΕ´ αναρωτήθηκε, αν έπρεπε να κρατήσει ή να επιστρέψει τη Μεσσηνία στους κατοίκους της. Κι ο Φάριος γελώντας του απάντησε:
…. [«εἰ μὲνμάντεως ἔχεις ψυχήν, ἀφήσεις τὸν τόπον· εἰ δὲ βασιλέως, ἀμφοτέρων τῶν κεράτων τὸν βοῦν καθέξεις»…].
Πλούταρχος, Άρατος, XLIX 49.
Βους ήταν η Πελοπόννησος και κέρατα τα δυο οχυρά, του Ακροκόρινθου και της Ιθώμης.Μετά όμωςαπό την απάντηση του Άρατου, ο νεαρός βασιλιάς άφησε τη Μεσσηνία ελεύθερη ξανά και αποχώρησε. Τον επόμενο χρόνο, το 214 π.Χ., ο Φάριοςεπιτέθηκε και πάλι στη Μεσσήνη που αμυνόταν σθεναρά υπό την αρχηγία του Σαιθίδα. Οι Μακεδόνες ηττήθηκαν κι ο Φάριος προσπαθώντας να διαφύγει,σκοτώθηκεπέφτοντας από μια ξύλινη σκάλα.
Μετά την ψυχρότητα στις σχέσεις τους, ο Άρατος αρνήθηκε να πάρει μέρος στην εκστρατεία του Φίλιππου Ε´ εναντίον των Ρωμαίων στην Ήπειρο, κατά τον Α´ Μακεδονικό Πόλεμο(215 έως 205 π.Χ.).Ο Φίλιππος Ε´όμως, δεν τα «σήκωνε» αυτά. Κατά την εκδοχή του Πλούταρχου, για να τελειώσει τη διένεξη, Φίλιππος Ε´ αποφάσισε να δολοφονήσει διακριτικά τον Άρατο. Αφού ο Μακεδόνας βασιλιάς βρισκόταν στην Ήπειρο, έδωσε εντολή στον στρατηγό του Ταυρίωνα,που βρισκόταν στην Πελοπόννησο, να δηλητηριάσει τον Άρατο με βραδείας δράσης δηλητήριο. Ο Άρατος, αφού ταλαιπωρήθηκε από πυρετό και βήχα, πέθανε στο Αίγιο, το 213 π.Χ. λέγοντας:«ταῦτα ὦ Κεφάλων τἀπίχειρα τῆς βασιλικῆς φιλίας.».

[Φωτογραφία: Φίλιππος Ε ΄ (221-179 π.Χ.) -Ασημένιο τετράδραχμο]