Για το βιβλίο θα μιλήσουν ο Δημήτρης Ηλιόπουλος, εικαστικός, και η Μαρία Σταθέα, φιλόλογος και συγγραφέας, ενώ τον συντονισμό θα έχει η ηθοποιός Σοφία Μποτσέα.
Οπως αναφέρει ο συγγραφέας του βιβλίου, Δημήτρης Γιαννημάρας, ο οποίος είναι και ερασιτέχνης ζωγράφος που αποτυπώνει κυρίως τη Μάνη, τη ζωή και τις ασχολίες των κατοίκων της, «Το κλάμα στη Μάνη» είναι το αποτέλεσμα μιας προσπάθειας που κράτησε σχεδόν 50 χρόνια. Το υλικό, φυλαγμένο για δεκαετίες, βρήκε τώρα την ευκαιρία να έρθει στο φως. Περιέχει σπάνιο φωτογραφικό υλικό, με μοιρολογίστρες αλλά και μια φωτογραφία που αποθανάτισε ο ίδιος ο συγγραφέας, πρόσφατα, και μπήκε στο τέλος του βιβλίου, αντί για τη λέξη «τέλος». Μιας ζωής που αφαίρεσε ανθρώπινο χέρι και δεν θα τη μοιρολογήσει κανείς, όπως γράφει.
Στα μοιρολόγια της Μάνης έχουν ακουστεί τα πάντα. Μοιρολόγια για τον Χάρο, για τον σύζυγο, για τη γυναίκα, για τη μάνα, για τον πατέρα, για τον θείο, για την ανιψιά… Μοιρολόγια που υμνούν την ομορφιά και τις αρετές του νεκρού, αλλά και εκείνα που αποκαλύπτουν τα ελαττώματά του.
Στις παλαιότερες εποχές, όπως λέει ο συγγραφέας, οι γυναίκες στη Μάνη είχαν πολλούς ρόλους, όμως θεωρούνταν κατώτερα όντα. Παρ' όλα αυτά, η μοιρολογίστρα κατείχε εξέχουσα θέση.
Οπως αναφέρει: «Ο ρόλος της γυναίκας περιοριζόταν στην εργασία στα κτήματα, στη φροντίδα του σπιτιού και στην υπακοή προς τον σύζυγο, τον αδελφό, την οικογένεια. Στην πραγματικότητα, όμως, ήταν οι αληθινές ηρωίδες. Εκείνες κρατούσαν ενωμένη την οικογένεια, φρόντιζαν για τη μόρφωση των παιδιών τους και τους δίδασκαν την αγάπη για την πατρίδα και την οικογένεια. Ηταν επίσης εκείνες που μετέφεραν τις παραδόσεις της εκδίκησης, αν υπήρχαν βεντέτες. Θεωρούνταν απαραίτητο ένας νεκρός να κλαφτεί, καθώς πίστευαν πως, διαφορετικά, η ψυχή του δεν θα έβρισκε γαλήνη. Γι’ αυτό, αν μια οικογένεια δεν είχε δική της γυναίκα να μοιρολογήσει, καλούσε άλλες, γνωστές μοιρολογίστρες. Κάποιες από αυτές δεν περιορίζονταν στα παραδοσιακά μοιρολόγια, αλλά δημιουργούσαν νέους στίχους, γίνονταν ποιήτριες και συνέθεταν αριστουργήματα ποιητικής δημιουργίας».
Ο συγγραφέας, απαντώντας σε σχετική ερώτηση, λέει πως «κάποια μοιρολόγια τα συναντάμε και σήμερα. Λέγονται ακόμα, αλλά όχι με την ίδια ένταση και τον σπαραγμό που λέγονταν παλιά. Οταν ήμουν παιδί, η μητέρα μου, η μακαρίτισσα, έλεγε "Το μοιρολόι της Παναγίας" τη Μεγάλη Παρασκευή. Σήμερα, στη Μάνη, αυτό το μοιρολόι το λένε κυρίως γυναίκες άνω των 60 ετών».
Πώς θα χαρακτηρίζατε την Ποτούλα Γεωργιλά, τη μοιρολογίστρα που έχει γράψει ένα μοιρολόι για τον εαυτό της; Ρώτησα τον συγγραφέα και σε αυτό το σημείο, δηλώνει:
“Η Ποτούλα Γεωργιλά είναι μια γνήσια Μανιάτισσα, μια αρχοντογυναίκα που ζει στη Λαγκάδα της Δυτικής Μάνης και είναι μια από τις τελευταίες αυθεντικές μοιρολογίστρες. Είναι άξια θαυμασμού, λέει ο συγγραφέας, μια ποιήτρια της στιγμής, αλλά και ένα ζωντανό κινητό βιβλίο μοιρολογιών. Μια ξεχωριστή γυναίκα. Γι’ αυτό και της αφιέρωσα τις περισσότερες σελίδες αυτού του βιβλίου” και συνεχίζει “Μετά τον θάνατο του συζύγου της, του Πέτρου, που αγαπούσε πολύ, έφτιαξε μοιρολόγια μόνο γι’ αυτόν, τα οποία αρχίζουν όλα με το όνομα ‘Πέτρο’. Πηγαίνει σε κάποιο κτήμα και του τα λέει. Μάλιστα, έχει ετοιμάσει και ένα μοιρολόι για τον εαυτό της, το τελευταίο του βιβλίου, και επιθυμία της είναι, όταν έρθει η ώρα που ο Κύριος θα την πάρει, κάποιος δικός της να της το πει”.
Το βιβλίο μπορείτε να το αποκτήσετε την ημέρα της εκδήλωσης (10/3), η οποία θα περιλαμβάνει δρώμενα και την παρουσίαση του βιβλίου. Η είσοδος είναι ελεύθερη.
Δημήτριος Σωτ. Γιαννημαράς
Γεννήθηκε στην Πλάτσα Δήμου Δυτικής Μάνης. Σπούδασε φυσικός στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Πραγματοποίησε τη στρατιωτική του θητεία στο στρατόπεδο της Κορίνθου, στο Μέγαλο Πεύκο και μετά, ως Έφεδρος Αξιωματικός Πυροβολικού, σε διάφορες μονάδες του Ελλαδικού χώρου. Υπηρέτησε σε σχολεία της Μάνης, της Καλαμάτας και της ευρύτερης περιοχής. Στα σχολεία της Πλάτσας και του Λυκείου Αρφαρών υπήρξε Διευθυντής τους. Σήμερα είναι συνταξιούχος. Συνδικαλιστής στο χώρο της εκπαίδευσης, για πολλά χρόνια. Διετέλεσε πρόεδρος της Α' ΕΛΜΕ Μεσσηνίας και μέλος του Εποπτικού Συμβουλίου της ΟΛΜΕ. Μέλος πολλών συλλόγων. Υπηρέτησε την Τοπική Αυτοδιοίκηση και υπήρξε Διευθυντής του γραφείου του αειμνήστου Παναγιώτη Φωτέα, πρώτου αιρετού Νομάρχη Μεσσηνίας. Αιρετός Δημοτικός Σύμβουλος στο Δήμο Καλαμάτας και Πρόεδρος του Πολιτιστικού του Φορέα. Είναι ερασιτέχνης ζωγράφος και ζωγραφίζει κυρίως τη Μάνη, τη ζωή της και τις ασχολίες των κατοίκων της. Το διάστημα 1/9/2014 έως 31/8/2019 ήταν Δημοτικός Σύμβουλος στο Δήμο Δυτικής Μάνης και α) από 1/1/2011 έως 31/8/2014 και β) από 1/9/2019 έως 31/12/2023 ήταν Δήμαρχος στο Δήμο Δυτικής Μάνης. Το 2009 εξέδωσε το λαογραφικό βιβλίο «Σήμερα έχουμε γάμο». Το 2010 το επίσης λαογραφικό βιβλίο «Δρόμοι παίρνει, δρόμοι αφήνει» και το 2018 το βιβλίο «Πλάτσα η Μεγάλη Χώρα του Ζυγού».
