Διήμερη δράση με θέμα «Ο πολιτισμός της ελιάς στην περιοχή Κορώνης – Χαρακοπιού» πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 21 και το Σάββατο 22 Νοεμβρίου στο Προβιομηχανικό Παραδοσιακό Ελαιοτριβείο Χαρακοπιού, με πρωτοβουλία του Πολιτιστικού Συλλόγου Χαρακοπιαδιτών, υπό την αιγίδα του υπουργείου Πολιτισμού και με τη στήριξη του Δήμου Πύλου-Νέστορος.
Την Παρασκευή, μαθητές των Δημοτικών Σχολείων Χαρακοπιού και Κορώνης, καθώς και του 7ου Πειραματικού Γυμνασίου Καλαμάτας, συμμετείχαν σε γευσιγνωσία ελαιολάδου. Την εισήγηση πραγματοποίησε η Κωνσταντίνα Μπουγιέση, τεχνολόγος τροφίμων και ειδική στη γευσιγνωσία παρθένου ελαιολάδου, παρουσία του αντιδημάρχου Κορώνης, Παναγιώτη Μαργιάννη, και της συζύγου του δωρητή του ελαιοτριβείου, Δημητρίου Τσάκωνα, Ρούλας Τσάκωνα.
Το Σάββατο 22/11 πραγματοποιήθηκε αναλυτική παρουσίαση της δράσης, με πλήθος ομιλιών και παρουσιάσεων. Ο Μάρκος Χαρίτος, διαχειριστής της Φιλόεργος ΙΙ ΑΜΚΕ, συνεργαζόμενος με τον Πολιτιστικό Σύλλογο Χαρακοπιαδιτών, ανέλαβε να κάνει την εισαγωγή στα προγράμματα και τις μελέτες που ακολούθησαν τους χαιρετισμούς. Οπως είπε, «Στόχος είναι η εξαγωγή ελαιολάδου με την παραδοσιακή μέθοδο μία φορά τον χρόνο, για λόγους επίδειξης και όχι παραγωγής».
Την εκδήλωση χαιρέτισε ο Κωνσταντίνος Ρομπάκης, πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Πύλου–Νέστορος, μεταφέροντας τους χαιρετισμούς του δημάρχου, ο οποίος δεν μπόρεσε να παραστεί. Δήλωσε τη θερμή στήριξή του «για σήμερα αλλά και για το μέλλον», επισημαίνοντας ότι τέτοια γεγονότα συμβάλλουν στην αναβάθμιση της περιοχής και στην ανάδειξη της συλλογικής μνήμης.
Το παρόν έδωσε και ο Δημήτρης Καφαντάρης, γενικός γραμματέας της Κεντρικής Ενωσης Δήμων Ελλάδας και πρώην δήμαρχος Πύλου-Νέστορος, ο οποίος απηύθυνε χαιρετισμό, ευχαρίστησε θερμά τον δωρητή του κτηρίου και δήλωσε: «Αν δεν υπήρχε αυτή η δωρεά, σήμερα δεν θα ήμασταν εδώ. Το ελαιοτριβείο μας φέρνει μνήμες, και είναι καλό να θυμόμαστε, ιδίως οι νεότεροι». Τόνισε ότι είναι παρών στο έργο, διότι ό,τι είναι κοινό, είναι καλό για όλους.
Η Μάρθα Παντελάκη, πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Χαρακοπιαδιτών, καλωσόρισε τους παρευρισκόμενους και υπογράμμισε ότι: «Με σεβασμό στην παράδοση και επίγνωση της αξίας του μνημείου, το Ελαιοτριβείο επιδιώκεται να αναδειχθεί σε σύγχρονο χώρο πολιτισμού, συνάντησης και δημιουργίας, όπου το παρελθόν θα συνομιλεί με το παρόν και θα εμπνέει το μέλλον».
Η Μαρίκα Τσάκωνα, κόρη του δωρητή Δημητρίου Τσάκωνα, απηύθυνε διαδικτυακό χαιρετισμό, περιγράφοντας την ιστορία του ελαιοτριβείου, το οποίο λειτουργούσε μέχρι το 1950 από τον παππού της, Γεώργιο Τσάκωνα, και τον συνέταιρό του, Παναγιώτη Μαθιόπουλο. Οπως ανέφερε, «Ο παππούς μου Γεώργιος Τσάκωνας, υπήρξε πρόεδρος της κοινότητας του Χαρακοπιού επί σειρά πολλών ετών. Αγαπούσε τον τόπο του βαθιά και ουσιαστικά και αφιέρωσε τη ζωή του στην προσφορά και την άνθιση της περιοχής. Έφτιαξε, λοιπόν, αυτό το ελαιοτριβείο, σε μία εποχή που στη Μεσσηνία κυριαρχούσε το εμπόριο της σταφίδας, γιατί πίστευε και ήξερε, πως και η ελαιοπαραγωγή αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι αυτής της γης». Τόνισε, επίσης, ότι η δωρεά του πατέρα της στον Δήμο το 2005 είχε στόχο τη διατήρηση της παράδοσης και την επαφή των νέων με αυτήν.
Η δρ. Μαρία Ξαπλαντέρη, βιολόγος του Τμήματος Γεωπονίας του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, παρουσίασε διαδικτυακά θέματα σχετικά με τη «Βιολογία της ελιάς» και τη σημασία της ποικιλίας Κορωνέικη, τονίζοντας ότι το ελαιόλαδο από αυτήν την ποικιλία έχει μοναδική γεύση και άρωμα, υψηλή περιεκτικότητα σε ελαϊκό οξύ και πολυφαινόλες, καθώς και εξαιρετικά οφέλη για την υγεία.
Ο καθηγητής Ιωακείμ Σπηλιόπουλος, από το Τμήμα Επιστήμης και Τεχνολογίας Τροφίμων του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, έδωσε το παρόν με φυσική παρουσία και μίλησε αναλυτικά για τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του ελαιολάδου, καθώς και για τη διαχείριση της ποιότητας και της αυθεντικότητάς του. Τόνισε τη σημασία της εκπαίδευσης και της έρευνας, αναφερόμενος στο μοναδικό μεταπτυχιακό πρόγραμμα του Πανεπιστημίου στην Ελλάδα για την επιτραπέζια ελιά και την ελαιοτεχνολογία, το οποίο αντιμετωπίζει χαμηλό ενδιαφέρον. Αναφέρθηκε στη σύνθεση του ελαιολάδου, υπογραμμίζοντας ότι οι πολυφαινόλες έχουν ευεργετική επίδραση στην υγεία, αλλά δεν αποτελούν κριτήριο ποιότητας. Ο κ. Σπηλιόπουλος εξήγησε ότι η ποιότητα του ελαιολάδου καθορίζεται από την οξύτητα, τους δείκτες Κ, τα υπεροξείδια, τους αλκυλεστέρες και τη γευσιγνωσία. Επιπλέον, επισήμανε ότι η παραγωγή του ελαιολάδου σημαίνει έναρξη υποβάθμισής του, αλλά ταυτόχρονα διαθέτει φυσική δυνατότητα αναστολής οξείδωσης. Στη σύγκριση παραδοσιακών και σύγχρονων ελαιοτριβείων, τόνισε ότι τα σύγχρονα μπορούν να παράγουν εξαιρετικό λάδι εάν λειτουργούν σωστά, ενώ τα παραδοσιακά δίνουν πιο έντονη «βουτυρώδη» γεύση λόγω της χρήσης μυλόπετρων, διατηρώντας την παράδοση της περιοχής.
Επίσης, στο πλαίσιο της εκδήλωσης παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα της Δράσης 2023-2025 του Δήμου Πύλου-Νέστορος υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού, που είχε ως σκοπό την εκπόνηση μουσειολογικής μελέτης για τη μετατροπή του Προβιομηχανικού Ελαιοτριβείου Χαρακοπιού σε Μουσείο Νεότερου Πολιτισμού. Την παρουσίαση της μελέτης πραγματοποίησε διαδικτυακά η επιστημονική ομάδα που τη συνέταξε, αποτελούμενη από τις Βάσια Πιέρρου και Αλεξάνδρα Νικηφορίδου. Στη συζήτηση παρέμβη και ο Αντώνης Πλυτάς, ηλεκτρολόγος μηχανικός, ο οποίος δήλωσε: «Μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος αποκατάστασης του μηχανολογικού εξοπλισμού, θα έχουμε πλέον στα χέρια μας ένα ύστερο προβιομηχανικό ελαιουργείο, το οποίο βρίσκεται σε απολύτως λειτουργική κατάσταση. [...] Είναι μέσα σε ένα παλιό, κομψό κτήριο, ωραία αποκατεστημένο και με ανάλογη αποκατάσταση του εξοπλισμού, θα έχουμε ένα τυπικό δείγμα της ύστερης προβιομηχανικής ελαιουργίας στην Ελλάδα».
Ο κ. Πλυτάς κλήθηκε από τον Σύλλογο να εκπονήσει μία πρώτη αρχική μελέτη για την πλήρη λειτουργική ανακατασκευή του Ελαιοτριβείου. Τονίστηκε ότι και οι δύο αυτές μελέτες είναι αποφασιστικής σημασίας για τα επόμενα βήματα και βρίσκονται πλέον στα χέρια του συλλόγου και του Δήμου.
Στην εκδήλωση παρέστησαν, μεταξύ άλλων, η αντιδήμαρχος Ιλιάνα Σιουμπούλη, ο πρόεδρος της Κοινότητας Ιωάννης Πανταζόπουλος, η Φωτεινή Κοτσογλανίδη, πρόεδρος του Συλλόγου Εστίας Πολιτισμού Μικρασιατών και Ποντίων Ν. Μεσσηνίας, ο Χαράλαμπος Κοτσογλανίδης, διευθυντής της ΣΑΕΚ (Σχολή Ανώτερης Επαγγελματικής Κατάρτισης) Καλαμάτας και η σύζυγος του δωρητή του ελαιοτριβείου, Δημητρίου Τσάκωνα, Ρούλα Τσάκωνα. Παρόντες ήταν επίσης κάτοικοι από την ευρύτερη περιοχή, επαγγελματίες, αγρότες και ελαιοπαραγωγοί, οι οποίοι συμμετείχαν ενεργά με ερωτήσεις σχετικά με την καλλιέργεια και την ποιότητα της ελιάς και του ελαιολάδου προς τον καθηγητή κ. Σπηλιόπουλο.
