Το εντυπωσιακό φαινόμενο θα είναι ορατό από κάθε γωνιά της Ελλάδας. Παρ’ όλο που οι εκλείψεις Σελήνης δεν είναι σπάνιο φαινόμενο, είναι μια καλή ευκαιρία, μιας και η τελευταία ορατή από την Ελλάδα ολική έκλειψη Σελήνης συνέβη στις 27 Ιουλίου 2018, ενώ η επόμενη θα συμβεί στις 31 Δεκεμβρίου 2028.
ΠΕΡΙ ΕΚΛΕΙΨΕΩΝ
Έκλειψη στην αστρονομία είναι το φαινόμενο κατά το οποίο επηρεάζεται η φωτεινότητα ενός ουράνιου σώματος, είτε διότι εισέρχεται στη σκιά ενός άλλου ουράνιου σώματος, είτε διότι ένα άλλο ουράνιο σώμα εισέρχεται ανάμεσα σε εκείνο και τον παρατηρητή. Συνήθως, ο όρος έκλειψη χρησιμοποιείται για την περιγραφή μιας έκλειψης Ηλίου ή μιας έκλειψης Σελήνης. Έκλειψη Σελήνης είναι το φαινόμενο κατά το οποίο η Σελήνη περνά ακριβώς πίσω από τη Γη στη σκιά της. Αυτό μπορεί να συμβεί μόνο εάν ο Ήλιος, η Γη και η Σελήνη είναι σε συζυγία (η κατά προσέγγιση ευθυγράμμιση δύο ή περισσοτέρων ουράνιων σωμάτων όταν παρατηρούνται από τη Γη) με τη Γη ευρισκόμενη μεταξύ των δύο άλλων σωμάτων. Κάθε χρόνο συμβαίνουν από δύο ως πέντε εκλείψεις σελήνης. Κάτι τέτοιο είναι δυνατόν μόνο όταν η σελήνη είναι σε φάση πανσελήνου και η έκλειψη είναι ορατή στα μέρη της γης που έχουν νύχτα.
Την Κυριακή 7 Σεπτεμβρίου 2025 έχουμε πανσέληνο ώρα 21:07 και δύση ηλίου ώρα 19:44.
Έκλειψη ηλίου ονομάζεται το φαινόμενο κατά το οποίο η Σελήνη παρεμβάλλεται ανάμεσα στον Ήλιο και τη Γη, με αποτέλεσμα ορισμένες περιοχές της Γης να δέχονται λιγότερο φως από ότι συνήθως. Μπορεί να είναι μερική, ολική ή δακτυλιοειδής. Κάθε έτος πραγματοποιούνται τουλάχιστον δύο εκλείψεις Ηλίου, ενώ ο μέγιστος αριθμός εκλείψεων Ηλίου που μπορεί να πραγματοποιηθεί σε ένα έτος είναι 5. Σε αντίθεση με την έκλειψη Ηλίου, που είναι ορατή από μικρές σχετικά περιοχές της Γης, μια έκλειψη Σελήνης είναι ορατή από οποιοδήποτε σημείο στην πλευρά της Γης που είναι νύχτα. Το φαινόμενο έχει διάρκεια μερικών ωρών, ενώ μια ολική έκλειψη Ηλίου διαρκεί μονάχα μερικά λεπτά, διότι η Σελήνη έχει μικρότερη σε μέγεθος σκιά.
Η ολική ΕΚΛΕΙΨΗ σελήνης της 7 ης ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2025
Ένα αστρονομικό φαινόμενο, μια ολική Έκλειψη Σελήνης θα συμβεί στις 7 Σεπτεμβρίου 2025, αμέσως μετά τη δύση του Ηλίου. Θα είναι ένα υπέροχο φαινόμενο, ευδιάκριτο, με μεγάλη διάρκεια, θα γίνει με - στατιστικά - καλές λόγω εποχής καιρικές συνθήκες και σε βολική ώρα για παρατήρηση. Δεν απαιτείται ειδικός εξοπλισμός, ο αβοήθητος οφθαλμός αρκεί, αλλά ένα ζευγάρι κιάλια θα βοηθήσει !!! Αρκεί να είναι καθαρός ο ουρανός και να έχει ανεμπόδιστη θέα. Το εντυπωσιακό φαινόμενο θα είναι ορατό από κάθε γωνιά της Ελλάδας και η παρατήρησή του εντελώς ακίνδυνη. Την Κυριακή 7 Σεπτεμβρίου 2025 και ώρα 20:31 (θερινή ώρα Ελλάδας, UTC+3 ) η Σελήνη θα εισέλθει πλήρως στη σκιά της Γης. Μια Ολική Έκλειψη Σελήνης ξεκινά. Από εκείνη τη στιγμή και έως στις 21:53 η Σελήνη θα βρίσκεται πολύ χαμηλά στον ανατολικό - νοτιοανατολικό ορίζοντα, σε ύψος 8,6 μοιρών πάνω από αυτόν και θα έχει χαλκό-κόκκινο-μπορντό χρώμα. Η συνολική διάρκεια του φαινομένου θα είναι 4 ώρες και 8 λεπτά.
Τα στάδια του φαινομένου:
Γενικά μια ολική σεληνιακή έκλειψη εκτυλίσσεται ως εξής: περίπου 20 λεπτά πριν από την είσοδο της Σελήνης στη ζώνη της σκιάς της Γης, το ανατολικό της χείλος σκοτεινιάζει ελαφρά, ειδοποιώντας ότι η περιοχή της σκιάς είναι κοντά. Όταν το χείλος της Σελήνης αγγίξει την σκιά, η συσκότιση γίνεται αντιληπτή. Σε μία ολική έκλειψη η Σελήνη χρειάζεται περίπου μία ώρα για να εισέρθει στη σκιά. Μόλις η Σελήνη εμβαπτιστεί πλήρως, αρχίζει η φάση της ολικότητας, που μπορεί να διαρκέσει από μερικά λεπτά έως 1,5 ώρα. Η Σελήνη αναδύεται από τη σκιά της Γης κατά την τελευταία ώρα του φαινομένου. (Από το βιβλίο NIGHTWATCH Ένας πρακτικός οδηγός για να δείτε το σύμπαν – εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης)
Γενικά στοιχεία Έκλειψης της 7ης Σεπτεμβρίου 2025:
Έναρξη έκλειψης παρασκιάς: 18:28 (μη ορατή) Έναρξη μερικής έκλειψης: 19:27 (μη ορατή) Ανατολή Σελήνης: 19:47 Έναρξη ολικής έκλειψης: 20:30 Μέγιστο του φαινομένου: 21:11 Λήξη ολικής έκλειψης: 21:52 Λήξη μερικής έκλειψης: 22:56 Λήξη έκλειψης παρασκιάς: 23:55 Διάρκεια Ολικότητας: 1h 22 m Διάρκεια Σκιάς: 3h 30 m Ορθή Αναφορά Σελήνης R.A. = 23.11 h Απόκλιση Σελήνης Dec. = -6.0° Μέγεθος Παρασκιάς = 2.3440 Gamma = -0.2752 Μέγεθος Σκιάς = 1.3619 ∆T = 74.8 s — σ = ±5s [±0.0°]
ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ και ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Είναι σπάνια η ολική έκλειψη Σελήνης στις 7 Σεπτεμβρίου 2025; Κάθε 100 χρόνια, συμβαίνουν 241 εκλείψεις Σελήνης περίπου. Οι περισσότερες είναι εκλείψεις παρασκιάς (88), ή μερικές εκλείψεις (84). Μόνο οι 70 είναι ολικές εκλείψεις Σελήνης. Αν συνυπολογιστεί το γεγονός ότι κάθε ολική δεν είναι ορατή από όλα τα σημεία της Γης και όλες τις ώρες της ημέρας, κατά μέσο όρο βλέπουμε μια ολική έκλειψη Σελήνης κάθε 1,5 χρόνο από το σπίτι μας. Έτσι το φαινόμενο δεν θα το λέγαμε σπάνιο. Παρόλα αυτά, η σπανιότητα της επερχόμενης έκλειψης έγκειται στο γεγονός ότι η Σελήνη περνά αρκετά κεντρικά από το κέντρο της σκιάς της Γης (Gamma=-0,2752), που αυτό σημαίνει ότι θα είναι αρκετά κόκκινη και το φαινόμενο θα έχει μεγάλη διάρκεια (82 λεπτά). Επίσης, θα έχουμε στατιστικά καλές καιρικές συνθήκες στην Ελλάδα και σε βολική ώρα για όλους . Η προηγούμενη ολική έκλειψη Σελήνης ορατή από Ελλάδα, που συνδύαζε πολλά θετικά - ως προς την παρατήρηση - χαρακτηριστικά ήταν στις 27 Ιουλίου 2018. Οι επόμενες ολικές ορατές από Ελλάδα θα πραγματοποιηθούν στις 31 Δεκεμβρίου 2028, στις 26 Ιουνίου 2029 και στις 20 Δεκεμβρίου 2029. Αυτές θα είναι λιγότερο «κεντρικές» ή το χρώμα της Σελήνης θα «ξεθωριάσει» από το φως του Ηλίου στο χάραμα δηλαδή θα πραγματοποιηθούν ξημερώματα. Πόσο σκοτεινή φαίνεται η Σελήνη; Το πόσο σκοτεινή φαίνεται η Σελήνη κατά τη διάρκεια μιας ολικής έκλειψης εξαρτάται από την ποσότητα νεφών και σωματιδίων σκόνης στην ατμόσφαιρα της Γης την ώρα που εκτυλίσσεται το φαινόμενο, αλλά και από το επίπεδο της ρύπανσης στην εκάστοτε τοποθεσία. Συμβαίνει κάποιες φορές η σκιά που ρίχνει η Γη στη Σελήνη να είναι αρκετά πυκνή ώστε να «εξαφανίσει» τη Σελήνη, ενώ άλλες φορές απλά της προσδίδει ένα κοκκινωπό ή καφετί χρώμα. Το κόκκινο χρώμα της Σελήνης οφείλεται στην σκέδαση του ηλιακού φωτός απο την ατμόσφαιρα της γης. Γιατί δεν συμβαίνει σεληνιακή έκλειψη κάθε μήνα; Η Σελήνη περιφέρεται γύρω από τη Γη και φτάνει στη φάση της Πανσελήνου κάθε 29.5 ημέρες περίπου. Επομένως, φαίνεται λογικό ότι μια σεληνιακή (ή ηλιακή) έκλειψη θα έπρεπε να συμβαίνει κάθε μήνα σε Πανσέληνο (ή Νέα) Σελήνη. Ωστόσο, η τροχιά της Σελήνης γύρω από τη Γη έχει κλίση περίπου 5 μοιρών σε σχέση με το επίπεδο της τροχιάς της Γης γύρω από τον Ήλιο. Το επίπεδο που ορίζει η τελευταία ονομάζεται εκλειπτική. Επειδή η Σελήνη συνήθως περνά λίγο πιο πάνω ή λίγο πιο κάτω, από τη σκιά της Γης, δεν συμβαίνει σεληνιακή έκλειψη σε κάθε Πανσέληνο.
Δείτε ΕΔΩ τον αναλυτικό Οδηγό Παρατήρησης Σεληνιακών Εκλείψεων.
Δείτε ΕΔΩ τον Οδηγό Παρατήρησης Σελήνης.
Επιμέλεια: Ζαχαρίας Δ. Ζαχαρόπουλος Φυσικός MSc, αστρονόμος, μέλος της HPS και EPS
